Paylaş
İslam’da Çevre Bilinci
BildirQuestion
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
Çevre Bilinci
Allah (c.c) kâinatı muazzam bir denge ve ölçü içerisinde yaratmıştır. Bu düzen ve ölçüyle beraber, biz kullarına da sayılamayacak kadar çok nimetler lütfetmiştir. Bu nimetlere karşılık insana düşen görev; Allah’ın lütfettiklerinden faydalanırken iktisatlı/ölçülü davranarak denge ve düzeni korumaktır. Bunun için de çevreyi koruma sorumluluğu taşımalı ve bunun bir emanet olduğu idrakiyle hareket edilmelidir. Emanete hıyanetle Müslüman’ın asla işinin olmayacağı unutulmamalıdır. Kendisinin, başkalarının, hatta kendisinden sonra gelen nesillerin dünya üzerinde haklarının olduğu gerçeği göz ardı edilmemelidir.
Müslüman’ın çevreyi koruma çabası kendinden başlar. Öyle ki; Müslüman, çöplerini insanları rahatsız edecek şekilde sokağa, caddeye atamaz. Evi, kapısının önü, sokağı hep temiz olur. Çünkü Müslüman, birilerine eziyet veren şeyleri yoldan kaldırmanın, imanın şubelerinden bir şube[1] olduğu bilinciyle hareket eder. “Durgun sulara ve ağaçların altına/gölgeliklere abdest bozmayı/kirletmeyi yasaklayan”[2] çevre bilincini, bu ayrıntılara varıncaya kadar emreden güzide bir dinin mensubudur. Öyle ki çevrenin korunması hususu, İslam’da özel bir yere sahiptir. Bazen çevreye karşı duyarlı olmak farzdır. Örneğin hacca gidenler bilirler; ihrama giren bir Müslüman; ağaç kesemez, bitkileri koparamaz, hayvanları avlayamaz. Bunda elbette birçok hikmet gizlidir. O zaman şöyle bir düşünelim, bu hikmetlerden biri de çevre bilincinin oluşmasını sağlamak olamaz mı?
Kuran-ı Kerim’de “Rabbinizin rızkından yiyin ve O’na şükredin. Beldeniz güzel bir belde, Rabbiniz de çok bağışlayıcı bir Rabdir” [3] Buyurulmuştur. O zaman dünyadaki mutluluk, Rabbimizin verdiklerinden yemek içmek ve ona şükretmektir. Şükür bir yönüyle nimetlerin kadrini bilmek, korumak ve israf etmemektir. Ama ne yazık ki Kuran’ın ve Hz. Peygamberin emir ve uyarılarına tam olarak tabii olmadığımızdan, dünya bozulmaya yüz tutmuştur; insan, bitki ve hayvanların genetik şifreleri ile oynanmakta, doğanın güzellikleri bozulmakta, bitki ve yabani hayvanların nesli yok olmaktadır. Bakınız bu durum Kuran’ı Kerim’de “O, (senin yanından) ayrılınca yeryüzünde bozgunculuk yapmaya, ekin ve nesli yok etmeye çalışır. Allah ise bozgunculuğu sevmez”[4]. Şeklinde buyrularak günümüz insanının yaptığı tahribatlar, bizlere önceden haber verilmiştir.
Yüce kitabımız Kuran’ı Kerim’de İnsanların kendi işledikleri (kötülükler) sebebiyle karada ve denizde bozulma ortaya çıkmıştır. Dönmeleri için Allah, yaptıklarının bazı (kötü) sonuçlarını (dünyada) onlara tattıracaktır.[5] Buyurulmuştur. O zaman Rabbimizin bizlere sunduğu nimetleri, doğa dengesini bozmayacak şekilde kullanmalıyız. Çevremizin kirlenmesine razı olmamalıyız. Yolda yürürken, arabayla seyahat ederken tükettiğimiz ya da kullandığımız ne varsa, çöplerini yerlere atmamalıyız. Özellikle yangınlara neden olan sigara izmaritlerini gelişi güzel sokaklara, yollara fırlatmamalıyız. “Birinizin elinde bir fidan bulunduğu halde kıyamet kopar da, henüz kopmadan o fidanı dikebilirse hemen diksin”![6] buyuran bir Peygamberin ümmeti olduğumuzu unutmamalıyız. Bunun için de ciğerlerimiz mesabesinde olan ormanlarımızın ve bitkilerin yaşaması, korunması ve gelişmesi için gereken çabayı göstermeliyiz. Elimizdeki nimetlerin israf ve şükürsüzlüğümüz sürdüğü müddetçe bir gün elimizden gidebileceğini aklımızdan çıkarmamalıyız. Öyleyse çevreyi ve doğayı mahveden, dünyamızı yaşanmaz hale getiren, aynı zamanda günah olan; israf, kirlilik, yaratılışa müdahale ve açgözlülükten sakınmalıyız. Çevremizi her zaman temiz tutmalı ve bize verilen bütün nimetlerden bir gün mutlaka hesaba çekileceğimizi unutmamalıyız.
[1]Müslim, İman, 58
[2]Buhari Vudû,68.
[3] Sebe,34/15.
[4]Bakara 2/205
[5]Rum,30 /41
[6]Ahmed b.Hanbel, III/184, 191
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Çevre bilinci ve koruma İslami öğretilerin önemli yönleridir. İslam, yeryüzünün vekilharçları olarak insanın sorumluluğunu vurgular ve doğal kaynakların korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını teşvik eder. İslam’da çevre bilinci ile ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:
Yeryüzünün İdaresi: İslam, yeryüzünün ve kaynaklarının Allah tarafından insanlara emanet edildiğini öğretir. Müslümanlar, Dünya’nın bekçileri (halife) olarak kabul edilirler ve onu gelecek nesiller için koruma ve muhafaza etme sorumluluğuna sahiptirler. Kuran, emanet kavramını vurgulayarak, insanın çevreye karşı sorumlu davranma görevini vurgulamaktadır.
Dengeli ve Sürdürülebilir Kullanım: İslam, doğal kaynakların kullanımına dengeli ve sürdürülebilir bir yaklaşımı teşvik eder. Müslümanlar kaynakları ölçülü kullanmaya, savurganlıktan ve israftan kaçınmaya teşvik edilir. İnsan ihtiyaçları ile çevrenin refahı arasındaki uyumlu ilişkiyi teşvik eden “mizan” (denge) ilkesi vurgulanır.
İsrafın Yasaklanması: İslam, kaynakların kullanımı da dahil olmak üzere hayatın her alanında israfı ve savurganlığı caydırır. Hz.Muhammed (sav), az miktarda su veya yiyecek israfının bile İslam’ın ilkelerine aykırı olduğunu öğretmiştir. Müslümanlar tüketim alışkanlıklarına dikkat etmeye ve aşırı tüketimden kaçınmaya teşvik edilir.
Koruma ve Koruma: İslami öğretiler, doğal kaynakların korunması ve korunmasının önemini vurgular. Bu, suyun, ormanların, vahşi yaşamın ve diğer ekosistemlerin korunmasını içerir. İslam, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliği için belirli toprakların ve kaynakların ayrıldığı “hima” (korunan alanlar) fikrini teşvik eder.
Çevresel Adalet: İslam sosyal ve çevresel adaletin önemini vurgular. Müslümanlar, eylemlerinin hem şimdiki hem de gelecek nesiller üzerindeki etkisinin farkında olmaya teşvik edilir. Topluluklara ve ekosistemlere zarar veren çevresel bozulma, kirlilik ve sürdürülemez uygulamalar önerilmemektedir.
Hayvan Refahı: İslam, hayvanlara karşı şefkat ve nezaketi teşvik eder. Müslümanlar hayvanlara özen ve saygıyla davranmaya, zulümden ve gereksiz zarardan kaçınmaya teşvik edilir. İslami öğretiler, hayvanların kasten öldürülmesini veya onlara kötü muamele edilmesini yasaklar ve etik olarak muamele görme haklarını vurgular.
Çevre Bilinci ve Eğitimi: İslam, çevre sorunları hakkında bilgi ve farkındalık edinilmesini teşvik eder. Müslümanlar çevre, ekolojik sistemler ve sürdürülebilir uygulamalar hakkında bilgi edinmeye teşvik edilir. Eğitim ve farkındalık, çevreye karşı sorumlu davranışı teşvik etmede çok önemli bir rol oynamaktadır.
Bu ilkelerin İslami öğretilerde bulunmasına rağmen, uygulamalarının farklı Müslüman topluluklar ve bireyler arasında farklılık gösterebileceğini not etmek önemlidir. Bununla birlikte, genel mesaj açıktır: İslam, çevre bilincini, korumayı, sürdürülebilir uygulamaları ve Dünya’nın sorumlu yönetimini teşvik eder.