Paylaş
Yeme-İçmede Mendup, Mübah ve Haram Olan Miktar
Question
YEME-İÇMEDE MENDUP OLAN MİKTAR
Bunun miktarı farz olan miktardan fazladır. Şöyle ki; kolaylıkla nafile ibadetlere güç yetirebilecek kadar yemek içmek menduptur. Burada gaye, kişinin ibadetlerden geri kalmamasıdır. Bu miktar yemek sevaptır. Ayrıca ibadet yapamayacak derecede yemek içmek ten geri durarak riyazette bulunmak da caiz değildir.
YEME-İÇMEDE MUBAH OLAN MİKTAR
Bedene güç ve kuvvet kazandırmak için doyuncaya kadar yemek mubahtır. Bu miktar yemek sevap olmadığı gibi, günah da değildir.
YEME-İÇMEDE HARAM OLAN MİKTAR
Doyduktan sonra yemeye devam etmek haramdır. Böyle davranmakla kişi hem malim zayi ederek israf etmiş, hem de kendisini hastalığa sürüklemiş olur.”
Allah Teala şöyle buyuruyor:
إن الله لا يحب المتجاوزين المسرفين في الطعام والشراب وغير ذلك
“Ey Ademoğulları! Her secde etmek istediğinizde (namaz kılacağınız veya tavaf yapacağınız zaman) elbisenizi/ziynetinizi kuşanınız. (Helal olmak kaydıyla hoşunuza giden tüm etli ve yag h yiyecekleri) yiyin-için, (tokluk sınırını aşarak) israf etmeyin. Şüphesiz ki Allah israf edenleri sevmez.”
Rivayete göre Amirogulları, hac günlerinde ölmeyecek kadar az yemek yerlermiş. Özellikle yağlı yiyeceklerden de sakınırlarmış. Böylece haclarına tazim ettiklerine inanırlarmış. Âmiroğullarının bu hareketlerini işiten bazı Müslümanların da böyle yapmaya mey letmesi üzerine bu âyet-i celile nåzil olmuştur.”
Yarının orucunu daha rahat bir şekilde tutabilmek veya misafirin rahat yemesini sağlamak gayesiyle sağlığa zarar vermeyecek miktar doyduktan sonra yemekte bir sakınca yoktur.
Sofraya çeşit çeşit yemek koymak israf olduğu gibi, ihtiyaçtan fazla ekmek koymak da israftır. Ancak gelen misafirlere ikram etmek maksadıyla bunu yapmakta bir sakınca olmaz. Ayrıca kalan yemekler atılmamalıdır. Ekmeğin kabuğu gibi bir kısmını yiyip kalan kısmını atmak da israftır. Ancak kalan kısmını yiyecek kişi sofrada bulunuyorsa mekruh olmaz. Yine de sakınılmalıdır. Zira bu kibir alâmeti olduğu gibi aynı zamanda nezâketsizliktir.
Çeşit çeşit meyveler yemekte bir sakınca yoktur. Allah Teâlâ şöyle buyuruyor:
وظللنا عليكم الغمام وأنزلنا عليكم المن والشلوي ځلوا من طيبات ما رزقناكم وما ظلمونا ولكن كانوا أنفسهم يظلمون
“Bulutu üstünüze gölge yaptık ve size kudret helvası ile bıldircın indirdik. ‘Verdiğimiz rızıkların iyi ve güzel olanlarından yiyin’ (dedik). Onlar (verdiğimiz nimetlere nankörlük etmekle) bize zulmetmediler, fakat kendilerine zulmediyorlardı.”
Bir başka âyet-i kerimede:
ولا تعتدوا إن الله لا يحب المعتدين
“Ey iman edenler! Allah’ın size helal kıldığı iyi ve temiz ni metleri (kendinize) haram etmeyin ve (Allah’ın koyduğu) sınırları aşmayın. Çünkü Allah, haddi aşanları sevmez.”
Bu nedenle sofrada çeşit çeşit meyve bulundurmakta bir sakınca yoktur. Ancak terk etmek daha faziletlidir. Zira Allah Teâlâ şöyle buyuruyor:
ويوم يغرض الذين كفروا على الثار أذفيشم طيبانكم في حياتكم الدنيا واستمتعتم بها فاليوم تجزون عذاب الهون يما كم تشتبزون في الأرض بغير الحق وبما ثم تفقون
“İnkâr edenler ateşe sunuldukları gün, (onlara şöyle denir:) “Dünyadaki hayatınızda güzelliklerinizi bitirdiniz, onların zevkini sürdünüz. Bugün ise yeryüzünde haksız yere büyüklük tas lamanızdan ve yoldan çıkmanızdan dolayı alçaltıcı bir azapla cezalandırılacaksınız.”
Ayet-i kerimede anlatılan kişilerden olmamak için bu tür şeylerin terk edilmesi evladır. Ayrıca dünya ehli görüntüsü içerisinde de bulunmamak gerekir. Bahusus bir dilim ekmeğe muhtaç olan kişilerle aynı gök kubbeyi paylaştığımız şu dönemde daha da titiz olmamız gerekmez mi?
Kaynak: Helaller ve Haramlar
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
Yeme-içme konusunda, İslam’da yiyecek ve içeceklerin helal (izin verilen), haram (yasaklanan) veya mendup (tercih edilen) olarak sınıflandırılmasının temel ilkeleri vardır. İşte bunların açıklamaları:
Mendup (Tercih Edilen):
Mendup, İslam’da hoş görülen ve önerilen fakat zorunlu olmayan davranışlardır. Yani, bu tür yiyeceklerin tüketilmesi ya da belirli davranışlar sergilenmesi teşvik edilir, ancak farz değildir.
Örnek: Sahur ve iftar yemekleri, sünnet olan beslenme alışkanlıkları, misafire ikram etmek gibi.
Mübah (İzin Verilen):
Mübah, İslam’da hiçbir sakınca olmayan ve serbest bırakılmış olan şeyleri ifade eder. Yani, bunları yemek ya da içmek, İslam’a göre ne haram ne de farz olarak kabul edilir. Kişi, bunları rahatça alabilir.
Örnek: Et yemek, sebze yemek, tatlı yemek gibi her şey mübah olabilir, ancak helal olan gıdalara dikkat edilmelidir.
Haram (Yasaklanan):
Haram, kesinlikle yasaklanmış olan ve İslam’a göre tüketilmesi yasak olan yiyecek ve içecekleri ifade eder. Haram olan şeylerin yenmesi, içilmesi veya kullanılması, İslam’a aykırıdır ve bu eylemden kaçınılması gerekir.
Örnek: Domuz eti, alkol, haram yollarla kazanılan etler (örneğin, kasapta doğru kesilmeyen hayvanlar) haram kabul edilir.
Yiyecek ve içeceklerin miktarı konusunda da şu ilkelere dikkat edilir:
Miktar Meselesi: Bir yiyeceğin miktarı, onun helal ya da haram olma durumunu değiştirmez. Örneğin, haram bir madde (örneğin, alkol) az bir miktarda dahi olsa haramdır ve tüketilmesi yasaktır. Ancak helal bir şeyin (örneğin, et ya da sebze) aşırı miktarda yenmesi sağlıklı olmayabilir, fakat dinen yasaklanmaz.
Abartılı Tüketim: İslam’da aşırıya kaçmak tavsiye edilmez. Yani, fazla yemek, israf etmek veya gereksiz yere aşırı içmek hoş karşılanmaz. Peygamber Efendimiz (sav) “Midenin üçte birini yemek, üçte birini içmek, üçte birini ise nefes almak için bırakmak” şeklinde öğüt vermiştir.
Özetle, yiyeceklerin ya da içeceklerin helal veya haram olma durumları, İslam’ın öğretilerine dayanarak belirlenir. Miktar ve tür açısından ise, kişinin sağlığını bozacak şekilde aşırıya kaçmamak önemlidir.