İhramın Yasakları

Hac veya umre ihramına giren kişinin işlemesi haram olan şeyler yedi kısım olup şunlardır:

1. Dikişli Elbise Giymek

ihrama girenler erkek ve kadın olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Erkeğin örtü sayılan herhangi bir örtü ile kafasının tümünü veya bir kısmını kapatması haramdır. Örtü dikişli olsun veya olmasın adet haline gelmiş olsun veya olmasın hükmü aynıdır. İhramlı erkeğin; sarık veya bir bez parçası veya ortası açık takke giymesi, kafasını sargı veya benzeri bir şeyle sarması caiz değildir. Hatta yara olmadan bir yara yeri veya misli kadar bir kısmını örtmesi haramdır. Fakat örtünme sayılmayan bir sargının zararı yoktur. Örneğin erkeğin kafasını sarığa veya yastığa dayaması, suya dalması veya hevdec ve benzeri bir şeyle gölgelenmesi gibi.
Hevdecin tavanı kafasına dokunsun veya dokunmasın bir zararı yoktur.
İhramlı kişi, elini kafasına koyar ve uzun süre bekletirse veya ağrı veyahut başka bir şey sebebiyle kafasını iple bağlarsa bir zararı olmaz. Şayet kafasına bir yük, bir sepet veya başka bir şey koyarsa en sahih görüşe göre haram değildir. Şayet kafasını kına, çamur veya merhem gibi ince bir şeyle örterse fidye vermesi gerekmez. Kafasına sürdüğü madde kalın olursa en sahih görüşe göre fidye vermesi vaciptir.
İhramlı kişi, kafası dışında yüzünü ve bedeninin diğer kısımlarını izar, rıda veya benzeri bir şeyle kapatırsa zararı yoktur. Ancak bedeni veya bir organı kapatacak şekilde bir elbise veya elle dokunmuş bir şeyi giyer ve bedeni ihata ederse, örttüğü şey dikişli olsun veya olmasın haramdır. Gömlek, şalvar, şort, cübbe, kaban ve mest gibi.
Şu elbiselerin hükmü de cübbenin hükmü gibidir: Keçeden dokunmuş elbise, çelik elbise, miğfer, çorap, birbirine yapıştırılmış elbise, bu elbise deriden olsun pamuk veya başka bir şeyden olsun, eller kabanın kollarından dışarıya çıksın veya çıkmasın hükmü aynıdır.
En sahih görüşe göre, ayakkabı ve benzerini giymek haramdır. Nalin ise bunun aksinedir. İhramlı kişi bunlardan birini giyer de çok veya az bir zaman geçerse fidye vermesi lazımdır. Ancak yukarıda belirtildiği şekilde bedeni ihata etmezse zararı yoktur. Dikişli gömleği veya cübbeyi omuza atmak, uyku halinde bunlarla örtünmek, şalvar veya dikişle yamamış izan bele sarmak caizdir. Kabanı, izan, ikiye-üçe katlanmış veya daha fazla katlanmış rıdayı omuza atmak caizdir.
Kılıç kuşanmak, bele kemer bağlamak, kuşak bağlamak, yüzük takmak, uzun kaban veya elbisenin bir ucunu omuza atmak caizdir. Fakat ayağa kalkarken giyilmiş olduğu sanılan elbise için fidye vermek lazımdır. Kalkarken veya otururken elbise ancak düzeltmekle duruyorsa, fidye vermek gerekmez.
izan bağlamak veya üzerine bir iple bağlamak veya uçkur gibi ona çit geçirmek, rıdanm her iki tarafını çatallı iğne ile izara tutturmak caizdir. Rıdayı bağlamak, ona dövme yapmak, iğne veya başka bir Şeyle birbirine geçirmek veya rıdanm bir ucunu diğer ucuna iple bağlamak caiz değildir.
Bil ki, avam tabakası olan haccı adayları buna önem vermezler. İmam Haremeyn’nin, “izar gibi rıdanm da bir ucunu diğer ucuna bağlamak caizdir.” demesi seni aldatmasın, bu reddedilmiş kaide dışı bir şeydir. İmam Şafii ve ashabının görüşlerine de aykırıdır. İmam Şafii, rıdayı bağlamanın haram olduğunu, ibni Ömer (Allah onlardan razı ölsün)’den rivayet etmiştir. Ihramlının ihramı ikiye bölünür de her bir parçasını bir bacağına sararsa, en sahih görüşe göre haram olup fidyeyi gerektirir.
İhram giyen kadının durumuna gelince; yüzünü örtmesinin hükmü, erkeğin kafasını örtmesinin hükmü gibidir. Yüzü dışında kafasını ve sair bedenini dikişli ve örtü sayılabilecek gömlek, şalvar ve mest gibi herhangi bir örtü ile ihramdan önce örtebildiği gibi ihramda iken de gömlek, şalvar, ve mest giyebilir ve alnın bir kısmını örtebilir. Çünkü kaşın tümünü almsız kapatmak mümkün değildir. Baş ise avret olup onu örtüp muhafaza etmek vaciptir. Çubuk gibi bir şeyle yüzünden uzak tutarak peçe takması caizdir. Peçeyi sıcak, soğuk, fitne veya benzeri bir ihtiyaç sebebiyle taksm bir ihtiyaç olmaksızın taksın caizdir. Ancak çubuk düşer ve isteği dışında peçe yüzüne gelir de derhal kaldınrsa fidye vermesi gerekmez. Bu fiili kasten yapar veya isteği dışında olur da uzun süre kaldırmazsa fidye vermesi lazımdır. Ersel kişi yalnız kafasını veya yüzünü Örterse fidye vermesi gerekmez. Her ikisini beraber örterse fidye vermesi gerekir.
İhramda olan erkeğin eldiven giymesi haramdır. En sahih görüşe göre, kadının da eldiven giymesi haramdır. Erkek veya kadın eldiven giyerse fidye vermesi gerekir.
Kadın eline kına yakar ve bir bez parçasıyla sararsa veya kına yakmadan elini sararsa sahih olan görüşe göre fidye vermesi gerekmez.
Yukarıda giyim ve örtünme ile ilgili belirttiklerim, bir mazeret olmadan işlenen haramlardır. İhramlmm dikişli elbise giymesi veya bedeninin tümünü onunla örtmesi haram ve günahtır. Bu haram işlerden birini işleyen kimsenin vereceği fidye hakkındaki açıklama Allah’ın izniyle kitabın sonunda gelecektir.
Mazeret sebebiyle olan giyim veya örtünmenin bir kaç şekli vardır:
1. Erkek, sıcak veya soğuk veya tedavi sebebiyle kafasını örter veya dikişli elbise giyerse veya kadın yüzüne örtme ihtiyacını duyarsa caiz olup fidye vermesi vaciptir.
2. Erkek rıda bulamaz da gömlek bulursa giymesi caiz değildir. Bilakis omzuna atar. Şayet izar bulamaz da şalvar bulursa giymesi caizdir. Onu yırtması halinde izar meydana gelmiş olsun veya olmasın hükmü aynı olup fidye vermesi gerekmez. Bir görüşe göre yırtıp izar yapması mümkün ise yırtması lazım olup şalvar halinde giymesi caiz değildir. Sahih görüşe göre, aralarında bir fark yoktur. Şalvar giydikten sonra izar bulursa şalvarı çıkarması vaciptir. Çıkarmaz da beklerse asi olur ve fidye vermesi vaciptir.
3. Nalin bulamayanın ayakkabı giymesi caizdir. isterse mestleri mafsal yumru kemiklerinin aşağısına kadar yırtar ve giyer. Bunun için fidye vermesi gerekmez. Şayet nalin bulamadığı için ayakkabı veya yırtığı mestleri giyer de sonra nalin bulursa onları çıkarması lazımdır. Çıkarmayı geciktirirse asi olur ve fidye vermesi lazımdır.
Izar ve nalinin olmaması demek; bulunmamaları veya sahibinin vermemesi, satış veya ücret karşılığı almaktan aciz kalması sebebiyle kişinin onları elde etmeye muktedir olmaması demektir. Kişinin bunları fahiş bir fiyatla veya veresiye yoluyla veya hibe yoluyla kabul etmesi lazım değildir. Ancak kendisine emanet verilirse kabul etmesi vaciptir.

2. Güzel Koku Sürünmek

ihrama giren kişinin; vücuduna, elbisesine veya yatağına güzel koku sürmesi haramdır. Güzel koku, her ne kadar başka bir maksat için olsa bile, güzel koku sayılan şeylerdir. Bunlar; misk, kafur, ut am­ber, sandel, zaferan, alaçehre, gül, yasemin, nilüfer, morötesi, nergiz, şebboy, reyhan, nesrin, mürzenguş, fars reyhanı ki bu bir nebattır ve bunlara benzeyen kokulu şeylerdir. Güzel koku kast edilmeyen şeyleri kullanmak haram değildir. Her ne kadar kokusu güzel olsa da hükmü böyledir. Ayva, elma, turunç ve narenci gibi kokusu güzel olan meyveler gibi. Keza tedavide kullanılan ilaçların hükmü de böyledir. Dar-sun, karanfil, sümbül ve tıpta kullanılan tohumu ko­kulu sair şeyler gibi. Keza pelin, keysum, gelincik çi­çeği ve kendiliğinden karada yetişen tıpta kullanılan güllerin hükmü böyledir Keza elma, armut ve bun­ların dışında kalanların çiçeklerinin hükmü de böyledir. Keza aspur ve kınayı kullanmak haram ol­mayıp bunlar için fidye vermek gerekmez.
Yağların hükmüne gelince; bunlar kokulu ve ko­kusuz olmak üzere iki kısımdır. Zeytin, susam, sıvı veya tereyağı gibi kokusu olmayan yağları ve menek­şeyi baş ve sakal dışında bedenin herhangi bir ta­rafına sürmek, haram değildir. Baş ve sakala yağ sürmek hakkındaki açıklama Allah’ın izniyle ileride gelecektir.
Kokulu gül veya menekşe yağını beden veya el­bisenin herhangi bir yerine sürmek haramdır. El-banü’l-Menşuş denilen koku ile karıştırılmış yağ ve koku ile karıştırılmamış yağ güzel koku sayılmamak­tadır. Kokulu sürme ve güzel kokulu damar ilacını kullanmak haramdır.
Tadında veya kokusunda güzel koku açıkça an­laşılan yemekleri yemek haramdır. Güzel koku ye­mek içerisinde yok olup kaybolursa bunda bir beis yoktur. Eğer kokusu ve tadı kalmaz da rengi kalırsa, en sahih görüşe göre onu yemek haram olmaz. Güzel koku, zamanın geçmesiyle veya tozlanmakla veya başka bir şekilde hafiflenir veya tozlanır da kendisi­ne su isabet ettiğinde kokusu giderse kullanılması haramdır. Sadece rengi kalırsa en sahih görüşe göre kullanılması haram olmaz.
Güzel koku, gül suyu gibi az sıvı bir maddeyle karıştırılır da kaybolup giderse, en sahih görüşe göre onu kullanmak haram olmaz. Tadı veya kokusu kalırsa kullanmak haramdır. En sahih görüşe göre, sadece rengi kalırsa kullanmak haram olmaz.
Bil ki, güzel kokuyu kullanmanın haram olması, esansın normal örfe göre, ihramlmm bedenine veya elbisesine yapışıp kalmasına göredir. Mesela, ihramh kimse dövülmüş galiye veya biraz misk sürünse, fıdye vermesi lazımdır. İster yiyerek veya ihtikan veya koklamak suretiyle, isterse esans bedenin dışına ve­ya iç kısmına yapışmış olsun hükmü aynıdır.
İhramlı kimse, misk, kafur veya amberi izarmın bir köşesine bağlarsa fidye vermesi lazımdır. Ama ud ağacını izarına bağlarsa, fidye vermesi gerekmez. Çünkü bu koku sürünmek anlamına gelmez.
İhramîı kimsenin, attarın dükkanına veya bu-hurlanmış bir yere veya buhurlandığı halde Kabe’de veya sahipleri tarafından buhurlanmış bir evde otur­ması haram değildir. Bu sebeple koku, gözünün dışında bir tarafına yapışırsa bu haram sayılmaz ve fidye vermesi gerekmez. Ayrıca koklamak maksadı olmadan kokulu yere girmesi mekruh değildir. Ama kokuyu kast ederek girerse, en sahih görüşe göre mekruhtur. Bir görüşe göre mekruh değildir.
İhramlı kişi, buhurdanlığa eğilir, bedeni veya el­bisesi ud ağacı ile buhurlanırsa, asi olur ve fidye ver­mesi lazımdır. Yanındaki güzel kokuyu yelpaze eder­se, mekruh olup haram değildir. Çünkü bu koku sürünmek anlamına gelmez. Ancak güzel kokuya do­kunur da kokudan bir şey gözüne yapışmaz da koku kendisine geçerse, en sahih görüşe göre fidye verme­si gerekmez. Bir görüşe göre ise, bu haram olup fid­ye vermesi vaciptir.
İhramlı kişi, gülü koklarsa koku sürünmüş de­mektir. Gül suyunu koklarsa koku sürünmüş sayıl­maz. Çünkü kokuyu kullanmak, ihramlmın bedeni­ne veya elbisesine dokunmasıyla meydana gelir. Şa­yet misk taşır veya miskten başka bir kokuyu bir tor­bada veya kapalı bir bez içerisinde veya kapalı bir şi­şede taşırsa veya gülü bir zarfta taşırsa günaha girjniş olmaz ve fidye vermesi gerekmez. Her ne kadar kokusunu duysa da hükmü böyledir.
İhramlı kişi, ucu yırtık olmayan misk torbasını taşırsa en sahih görüşe göre, fidye vermesi gerek­mez. Torbanın bir ucu yırtık ise fidye vermesi gere­kir. Şayet koku sürünmüş mindere veya yere oturur veya onların üzerine uyur da koku bedenine veya üı erindeki ihramına sirayet ederse günahkar olur ve fidye vermesi gerekir. Eğer kokulu elbiseyi gölgelik yapar veya altına oturur veya altında uyursa fidye vermesi gerekmez. Ancak elbise ince ise belirtilen şe­killerde ondan faydalanmak mekruhtur. İhramlı olan ayakkabısıyla güzel kokuya basar da ayağına yapışırsa fidye vermesi lazımdır.
İhramlı olan kimsenin güzel koku sürünmesi haram olup kullanmak kastı ile sürünmesi fidyeyi gerektirir. Unutarak ihramına sürer veya onu kul­lanmanın haram veya mekruh olduğunu bilmezse, günahkar olmaz ve fidye vermesi gerekmez. Haram olduğunu bilir de kullanmasının haram olduğunu bilmezse günahkar olmaz ve en sahih görüşe göre fidye vermesi gerekmez. Şayet kuru olduğunu ondan bir şeyin yapışmayacağını zannederek kokuya doku­nur da yaş olduğu anlaşılırsa, fidyenin vacip olması hakkında imamın farklı iki görüşü vardır. İmamın ashabından her iki görüşü de tercih edenler olmuş­tur. En zahir görüşe göre fidye vermek vacip değildir. Koku bedenine veya elbisesine yapışırsa haram oldu­ğu iktiza eden veçhe göre günahkar olur, fidye ver­mesi gerekir ve acele üzere onu izale etmesi vaciptir. Acele etmeyip izale etmeyi geciktirirse, geciktirme­den dolayı günahkar olur. Ancak bununla fidye tekerrür etmiş olmaz. Şayet koku bedenine yapışırsa haram olmadığını kabul eden veçhe göre, fidye ver­mesi gerekmez. Eğer unutarak veya bilmeyerek veya baskı altında kullanırsa veya rüzgar vasıtasıyla be­denine yapışırsa, acele üzere onu izale etmelidir. İmkanı olduğu halde geciktirirse günahkar olur ve fidye vermesi gerekir. Koku kuru ise silkelemekle, yaş ise yıkamak suretiyle veya kokuyu kesen şeyle izale eder. Başkasına giderirse daha evladır. Bizzat kendisi izale ederse zararı olmaz. Eli kesik olur veya sakat olup kokuyu izale etmeye muktedir değilse günahkar olmaz ve fidye vermesi gerekmez. Bunun hükmü, baskı altında koku süren kişinin hükmü gi­bi olup mazur sayılır.

3. Saç Veya Sakalı Yağlamak

Kokulu veya kokusuz olsun herhangi bir yağla mesela; zeytin, ceviz veya badem yağı gibi bir yağla saç veya sakalı yağlamak haramdır.
Kel olan başına bu yağlardan sürer ve bu sebeple kafasında saç çıkmazsa bunda bir beis yoktur. Keza sakalı çıkmamış kişinin çenesine yağ sürmesinde bir beis yoktur. Saçını tıraş etmiş olan kimse kafasına yağ sürerse, en sahih görüşe göre günahkar olur ve fidye vermesi gerekir. Baş ve sakal dışında bedenin herhan­gi bir tarafına bu yağlardan sürmek caizdir. Şayet ih-ramlmm kafası yaralı olup bu yağlardan yaranın iç kısmına sürerse, fidye vermesi gerekmez.

4. Tıraş Olmak Veya Tırnakları Kesmek

İhramlı kişinin saçını halk, taksir, koparmak, yakmak suretiyle veya başka bir şekilde izale etmesi haramdır. Koparılan saç, ister baştaki saç olsun, is­ter koltuk, kasık, sakal veya bedenin herhangi bir kılı olsun hükmü aynıdır. Hatta bedenin herhangi bir yerindeki bir kılı izale etmesi haramdır.
Tırnakları kesmenin hükmü ise, saçı kesmenin hükmü gibidir. Tırnağı kesmek, kırmak veya bir par­çasını koparmak haramdır. İhramlı olan kimse bun­lardan birini işlerse günahkar olur ve fidye vermesi gerekir.
Taramakla kopması halinde, ihramlmm saçını taraması haram, saç kopmazsa taraması haram ol­maz. Fakat mekruhtur. Şayet saçını tararda saçı ko­pacak olursa fidye vermesi lazımdır. Eğer saçı düşer de taramak sebebiyle mi yoksa kendiliğinden mi düştüğünü zannederse en sahih görüşe göre fidye vermesi gerekmez.
İhramlı kişi, kafa derisini veya elini keser veya parmağının bir kısmını keser ve bu parçaların üze­rinde kıl veya tırnak kalırsa fidye vermesi gerekmez. Çünkü kıl ve tırnağın kesilmesi kastedilmektedir.
ihramlı kimsenin ihramda olmayanı tıraş etme­si caiz değildir. İhramda olmayanın ihramlıyı tıraş etmesi ise haramdır. İhramda olmayan veya ihramlı olan kimse bir başka ihramlıyı tıraş ederse günahkar olur. İhramlı kişi kendisini tıraş edene izin verirse kendisinin fidye vermesi lazımdır. İhramlmm uyku­da olması veya zorlama sonucu veya baygın olması veya susması gibi izni olmadan tıraş edilirse, tıraş edenin fidye vermesi lazımdır. Bir görüşe göre ise tıraş olunanın (ihramlmm) fidye vermesi lazımdır.
ihramlıyı tıraş eden kişi fidye vermelidir. Fidye vermemesi halinde en sahih görüşe göre ihramlı ta­lepte bulunur. Şayet tıraş olunan tıraş edenin izni ile onun yerine fidye verirse caizdir. Ama izni olmadan fidye verirse en sahih görüşe göre caiz değildir.
ihramda olmayan kimse, uykuda olan ihramhyı tıraş etmesi için bir başkasına emir verir o da ih­ramhyı tıraş eder ve durumdan haberdar değilse, emri verenin fidye vermesi lazımdır. Durumdan ha­berdar ise en sahih görüşe göre kendisinin fidye ver­mesi lazımdır.
Saçı tıraş etmek ve tırnağı kesmek ile ilgili zik­rettiklerimiz, özrü olmayan kimse hakkındadır. Özrü olan kimse bunları işlerse günaha girmiş ol­maz. Fidye vermeye gelince bunun birkaç şekli vardır:
Suç işleyen ihramlı, bilerek veya bilmeyerek iş­lemiş olsun en sahih görüşe göre, fidye vermesi lazımdır. Zira bunları telef etmenin tazminatı özür ile sakıt olmaz. Malı telef etmek gibi.
İhramhnın kafasında fazlasıyla bit olur veya ya­ra çıkar da duyduğu acıyı gidermek için saçını tıraş etmeye ihtiyaç duyarsa veya saçının çok olması ile havanın sıcaklığı sebebi ile fazla acı duyarsa, saçını tıraş eder ve fidye verir.
İhramhnın gözünde bir veya birkaç kıl çıkarsa ve bununla acı duyarsa onları çıkarır ve fidye ver­mez. Keza kaşları veya başındaki saçlar uzar da gözünü kapatırsa, gözü kapatan kılları keser ve fid­ye vermez. Keza tırnağının bir kısmı kırılır ve bu­nunla eziyet duyarsa kırılanı keser. Ama sağlam olan kısımdan kesemez.

5. Nikah Kıymak

İhramlı kimsenin nikah kıyması veya evlenmesi haramdır. İhramlı velinin veya ihramlı kocanın veya kadının yapacağı her türlü nikah akdi batıldır. İhramlı kocanın karısına dönmesi en sahih görüşe göre caiz olup ancak mekruhtur. İhramlı kişinin ih­ramda olmayanların nikah akdine şahitlik etmesi en cahih görüşe göre caizdir. İhramda olan kadına ev­lenme teklifi yapmak mekruh olup haram değildir.

6. Cinsel İlişki Ve Öncüleri

İhramhnın vaginada veya herhangi bir hay­vanın duburunda cima yapması haramdır. Vagina haricinde şehvetle oynaşmak da haramdır. Örneğin, ihramlı kişinin eşinin baldırıyla oynaşması, onu öpmesi veya ona şehvetle dokunması gibi. Şehvetsiz dokunmak ve öpmek haram değildir. Cinsel ilişkinin bu şekilde haram olması her iki tahallül devresine kadar devam eder. Keza cinsel ilişki olmaksızın oy­naşmanın da haramlılığı en sahih görüşe göre, her iki tahallüle kadar devam eder. Bir görüşe göre ise, birinci tahallül devresine kadar devam eder. Vagina dışında cinsel oynaşmanın haram olduğunu söyleme­miz halinde, bilerek kasten cinsel oynaşmada bulu­nan kimsenin fidye vermesi lazımdır. Fakat nüsuku bozulmuş ohnaz. Şayet unutarak mübaşerette bulu­nursa, menisi akmış olsun veya olmasın bir şey ver­mesi gerekmez. Bunda ihtilaf yoktur.
Mastürbasyon ise fidye vermeyi gerektirir, ihramlı kişi, bir kadına birkaç kere bakar da müba­şeret ve mastürbasyon olmaksızın menisi akarsa; bi­ze, İmam Ebu Hanife ve İmam Malik’e (Allah onlardan razı olsun) göre fidye vermesi gerekmez. İmam Ahmed bin Hanbel’e göre bir bedene vermesi vacip­tir. Bir rivayete göre ise bir koyun vermesi gerekir.
Kadının ön veya duburunda veya erkeğin veya hayvanın duburunda birinci tahallül devresinden önce cinsel ilişkide bulunmak hacı bozar. Bu Arafat vakfesinden önce veya sonra olsun hükmü aynıdır. Her iki tahallül devresi arasında olursa hac bozul­muş olmaz.
Umre yapan kimse, henüz umreyi bitirmeden cinsel ilişkide bulunursa umre fesada uğrar.
Hac veya umresi fesada uğrayan kimsenin nüsu-ka devam etmesi ve sonradan kaza etmesi vaciptir. Ayrıca bir bedene vermesi lazım gelir. Bedene bula­mayan bir sığır keser.
Bedene ile ilgili açıklama kitabın sonunda Al­lah’ın izniyle “Vacip Olan Kanlar” bölümünde gele­cektir.
Haram oluğunu bilerek kasten cima eden kim­senin acele üzere hacı kaza etmesi vaciptir. Şayet unutarak veya haram olduğunu bilmeyerek cinsel ilişkide bulunan kişinin ve baskı ile kendisiyle temas edilen kişinin en sahih görüşe göre fidye vermesi ge­rekmez.