İmam Ne Demek?
İmam Hakkında Kısa bilgi

Sözlükte “kendine uyulan, önder, halife, ordu komutanı, delil” gibi anlamlara gelen imâm, dinî bir kavram olarak, devlet başkanı, bir ekolün veya hareketin önderi, cemaate namaz kıldıran kimse demektir. İmâmet de, imamlık yapmak demektir.

Fıkıh literatüründe imâm, devlet başkanı, halîfe anlamında kullanılmakta olup, cemaate namaz kıldıran imamdan ayrılması için imâmet-i kübrâ denilmiştir. (bk. Halife; Hilâfet)

Cemaatle namaz, İslâm’ın ilk dönemlerinden itibaren teşvik edilmiş, Hz. Peygamber’in sağlığında bizzat Rasûlullah tarafından namazlar kıldırılmıştır. Ondan sonraki dönemlerde de, Hulefâ-i Râşidin bu görevi yapmışlardır. Bunun yanında, İslâm devletinin genişlemesiyle yeni açılan mescitlerde, cemaat içerisinden en âlim kimse imamlık yapmaya başlamıştır. İlk dönemlerde imamlık fahrî bir görev olarak ifâ edilirken, zamanla mescit ve camilere bu işle görevli kimseler atanmaya ve devlet bütçesinden maaş bağlanmaya başlanmıştır.

İmâm olacak kimsenin Müslüman, akıllı, buluğ çağına erişmiş ve erkek olması, ayrıca namaz sıhhatli olacak kadar ezbere Kur’ân bilmesi, özürlü olmaması, namazın sıhhat şartlarından birisini yitirmiş olmaması gerekir. Buluğ çağına erişmeyen mümeyyiz çocuk, kendi gibi çocuklara imamlık edebilir. Aynı şekilde kadınlar, kadınlara imamlık edebilirler. Ancak bu mekruhtur. Özürlü olan kişi de, sıhhatli kimse bulunmadığında kendisi gibi özürlülere imamlık edebilir.

Günümüzde imamlık ve müezzinlik bir meslek haline geldiğinden, camide namaz kıldırmak bunların görevleridir. Ancak cami dışında veya görevlisi bulunmayan camilerde, namaz hükümlerini en iyi bilip Kur’ân’ı daha güzel okuyan, daha müttaki olan, yaşça büyük olan, ahlâken daha üstün olan imamlık için tercih edilir.

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

İmâm ne demektir? İmam kimdir

Lügatta; önder, başkan, gibi anlamlara gelen bu kelimenin, İslâmî ilim­lerde pek çok anlamları vardır:

İlm-ı Kelâm ve Fıkh terimi olarak, en genel anlamda İmâm: En büyük dîn ve devlet başkanı olup dînî hükümleri uygu­layan, Resûlullah (s.a.v.)’in Halîfesine denir. İlk Halîfeler; dîn ve devlet başkanlığı, camide imâm-hatîblik, orduya komutanlık ve mahkemede hâkimlik gibi görevler yaparlardı, sonradan bu görevlerin bir kısmı ayrı ayrı şahıslara ve­rilmiştir.
İmâm’ın daha başka anlamları da vardır. Meselâ; bir mezhebde, kendisine uyulan kimseye de İmâm denir. İmâm A’zam ve İmâm Muhammed gibi.
Bir ilim veya fende sözü senet tutulacak kimseye de İmâm, denir: İmâm Gazâlî ve İmâm Buhârî gibi.
Bu terim, kurrâ ve müfessirler için de kullanılır. Hattâ sahâbe’nin, Hz. Osman’ın emri ile İstinsah edip, çoğalttıkları ilk yedi Mushaf’ın her birine de İmâm adı verilmiştir.
Fıkıhta İmâm: İçtihadı ile amel edilen, büyük müctehid zâttır.
İmâm ta’bîri, mutlak olarak söylenince; fıkıhta Ebû Hanîfe, tefsirde ve kelâmda Fahruddîn Râzî, nahivde Sîbeveyh kasdedilir.
Bunlardan başka:
Dört imâm (=eimme-i erbaa) denince:
Ebû Hanîfe, Şafiî, Mâlik ve Ahmed İbn Hanbel, kasdedilir.
Üç imâm (=eimme-i selâse) denince: Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Muhammed İbn Hasan, kasdedilir. Hasan, mutlak olarak söylenince: Fıkıhta Hasan İbn Ziyâd, tefsirde ise Hasan Basrî kasdedilir. Usûlde üç imâm: Ebû Zeyd Debbûsî, Fahr’ul-İslâm Pezdevî, Şems’ül-Eimme Serahsî’dir.
İmâmeyn: Ebû Yûsuf ile İmâm Muhammed’dir. Bu iki zâta “Sâhiheyn” de denir.
Ebû Hanîfe ile İmâm Muhammed’e “Tarafeyn” denir.
Şeyhayn: Fıkıhta Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf, usûlde Pezdevî ile Serahsî, hadîste Buhârî ile Müslîm, tarihte Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ömer’dir.
İmâm’ul-Harameyn: Şafiî, Ebu’l-Meâli Abdulmelik ile hanefîlerden Ebu’l-Muzaffer Yûsuf İbn İbrâhîm el-Cürcânî’dir.