Putperestlik Ne Demektir?

Farsça “put” anlamındaki but (büt) ve “tapmak, tapınmak” anlamındaki perestiden kökünden türeyen ve “tapan” anlamına gelen perest kelimelerinden oluşan butperest )پنپرست : puta tapan) kelimesine Türkçe yapın ekinin ilavesiyle meydana gelmiş olup “puta tapma, puta tapıcılık” demektir.

Terim olarak çok tanrılı dinlerde tanrısal varlıkları sembolize eden çeşitli figürlere tapınma

İslam kaynaklarında genel anlamda putperestlik karşılığında “put” anlamındaki vesen (çoğulu: evsân) kelimesinden türetilen veseniyye kullanılır. Putperestlere abedetü’l-evsån denir. Kur’ân-ı Kerim’de putperestlik şirk, Allah’a ortak koşanlar da müşrik olarak nitelendirilmiştir (bk. şirk).

İslam kaynaklarında putperestliğin or taya çıkışı genellikle Hz. Nuh dönemiyle başlatılır. Bazı âyetlerde işaret edildiği üzere puta tapıcılık Hüd, Ad ve Semüd kavimleri zamanında da devam etmiştir (Hod 11/53-55, Fussilet 41/14). Bu inancın yaygın olduğu Hz. İbrahim devrinde İbrahim’in babası Azer de puta tapan ve geçimini put yapıp satarak sağlayan biri olup Hz. İbrahim onu vazgeçirmek için mücadele etmiştir (el-Enam 6/74, 80-81; Meryem 18/42-44; el-Enbiya 21/51-73; eş-Şuara 26/70-89). İsrailoğulları, Mısır esaretinden kurtarıldıktan sonra karşılaştıkları putperest kavme özenerek Hz. Mūsa’dan kendilerine bir ilah (put) yapmasını istemiş [el-A’raf 7/138-140), ayrıca Hz. Mūsa’nın vahiy almak üzere Tür’a çağrıldığı kırk günlük süre içerisinde Samiri’nin yaptığı altın buzağıya tapmaya kalkışmıştır (Tähä 20/88).

Islam kaynaklarında diğer Sami kavimleri gibi Araplar’ın en eski dinlerinin tevhit esasına dayandığı belirtilir. Hz. İbrahim ve oğlu İsmail tarafından inşa edilen Kâbe tevhit inancının tebliğ edildiği bir mabet idi. Daha sonra Hicaz halkı arasında putperest eğilimler ortaya çıkmaya başladı ve Araplar başta Nabatiler olmak üzere civardaki putperest kültürlerden etkilendiler. Allah’ın varlığına inansalar da putlar vasıtasıyla Allah’a yaklaşabileceklerine inanmaya ve onları birer aracı ve şefaatçi gibi kabul etmeye başladılar (ez Zümer 39/3). Putperestliği Arabistan’a ilk getiren kişinin Amr b. Lühay olduğu söylenir. Yaşadığı dönem hakkında bilgi bulunmayan Amr rivayete göre anne tarafından dedesi olan Haris ile Käbe yönetimi konusunda anlaşmazlığa düşmüş ve İsmail oğullarıyla birle şerek Cürhümiler’e karşı savaşıp onlan Mekke’den uzaklaştırmış ve Kabe’nin yönetimini ele geçirmişti. Bu sırada ağır bir hastalığa tutulan Amr, Suriye’deki Belkä şehrinde bulunan şifalı pınarda yıkanması halinde iyileşebileceği söylenince oraya gitmiş, yıkanmış ve iyileşmişti. Bu arada Meab’da Amalika halkının putlara taptığını görmüş ve buradan aldığı bazı putları Mekke’ye götürerek Käbe’nin yanına yerleştirmişti. Bu putlardan biri de Zemzem Kuyusu’nun üst tarafına diktiği Hübel idi. Daha sonra İsåf, Näile, Ved, Süvå, Yegus, Yeûk, Nesr ve benzeri pek çok put dikip Araplar’ı bunlara tapmaya çağıran Amr’ı, Hz. Peygamber, bu yaptıklarından dolayı bağırsaklarını cehennem ateşinde sürürken gördüğünü söylemiştir (Buhari. “Menākıb”. 9; Müslim, “Cennet’, 50).

Bir başka rivayete göre, Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’in soyundan gelenler Amâlikalılar’ı Mekke’den uzaklaştırmış, fakat zamanla kendi aralarında çıkan kavga ve çekişmeler yüzünden bir kısmı başka yerlere göç etmiştir. Kâbe’ye olan saygılarından dolayı yanlarında birer taş götüren bu gruplar konakladıkları yerlerde o taşı bir yere koyup Kâbe’yi tavaf ettikleri gibi onu tavaf etmişler ve zamanla asıl dinlerini unutup bunlara tapmaya başlamışlardır.

Kabe’ye olduğu gibi putlara da saygı gösteren Mekke müşrikleri Kabe’nin dışında put evleri yaparak zaman zaman o evleri de tavaf ederlerdi. Çeşitli vesilelerle putlara hediyeler gönderir, yanlarında kurban keser, ziyafet verirlerdi. Kendisine kurban sunulan putların başında Lât, Menât, Uzza, Isäf, Näile ve Hübel geliyordu (bk. put). Müşrik Araplar’ın ådetlerinden biri de bazı münasebetlerle birtakım hayvan ları putlara kurban etmeleri veya bazılarını putlar adına serbest bırakmaları idi ( Mäide 5/103; el-En’am 6/138: ayrıca bk. bahire, hâmi, saibe; vasile).

Kur’ân-ı Kerim Allah’a ortak koşmayı (şirk) asla bağışlarımayacak en büyük gü nah (en-Nisa 4/48, 116) ve büyük bir haksızlık (Lokmån 31/13), Allah’a ortak koşanları birer pislik olarak nitelemiştir (et-Tevbe 9/28). Allah ve resulünün müşriklerden uzak olduğu belirtilmiş (et Tevbe 9/3), asla onlardan olmamak (Yūnus 10/105, el-Kasas 28/87), onlardan yüz çevirmek (el-En’am 6/106: el-Hicr 15/94), iman etmedikleri süre ce kendileriyle evlilik vb. ilişkiler kurmamak gerektiği haber verilmiştir (el-Bakara 2/221). Müşriklerin Allah’a ortak koştukları putlar kimseye faydası veya zararı dokunmayan (el-Maide 5/76; el-En’äm 6/71 Yūnus 10/18, 106: Taha 20/89); hiçbir şey yaratmayan ve kendileri yaratılmış olan; kendilerine bile fayda veya zarar veremeyen; öldürmeye, yaşatmaya ve ölüleri diriltip kabirden çıkarmaya güçleri yetmeyen (el-Furkån 25/3); hepsi bir araya gelse dahi bir sinek yaratabilmek bir yana sineğin kendilerinden kaptığı bir şeyi ondan kurtaramayacak kadar aciz varlıklardır ( Hac 22/73). Putlara tapanlar da aynı şekilde aciz ve zavallı olup derin bir sapıklık içindedirler (el-Hac 22/12).

Kaynak: Dini terimler sözlüğü

Dini Sitelerimiz

BENZER KONULAR:

• putperest diyen küfre girer mi
• Rabıta Nedir? Dini Terim Olarak “Rabıta”
• Hira Mağarası
• Resim yapmak ile ilgili sorular
• Hadislere göre Orta Doğu’nun durumu ne olacak?
• Tümünü görüntüle.
• Dini soru sor Cevap Al
• Dini soru sor Cevap Al Sitesi Hakkında Bilgi
• Dini soru sor kimin?
• Dini soru sor imamlar cevaplıyor
• Dini soru sorabileceğim site arıyorum ?
• Tümünü görüntüle.