HADDLER

S.1. Hadd nedir?

C.1. Hadd sözlükte, Men anlamındadır.

Istilahta, Şeriatta takdir edilmiş, Allah hakkı için uygulanan bir cezadır, bununla, fail bir daha böyle bir eylemde bulunmaması, başkalan da ondan cesaret alip böyle eylemlere kalkışmamalan hedeflenir. Hanefilerin takririne göre, hadler altıdır.

a)Zina haddi.

b)içki içme haddi.

c)Sarhoşluk haddi.

d)iftira haddi.

e)Hirsızlık haddi.

f)Yol kesme haddi.

ZİNA HADDİ

S.2. Zina nasıl ispat edilir?

C.2. Zina tanık ve itirafla ispatlanır.

Tanık: Dört şahidin, bir erkek veya kadının zina ettiğine dair şahitlik etmesidir.

Hakim kendilerine zina nedir, nasıldır, nerede yapıldı, kiminle yapıldi ve ne zaman yapıldı sorularını yönlendirir.

Şahitler bu şekilde beyanda bulundukları ve sürmelikteki mil gibi, kadınla cinsi münasebette bulunduğunu gördüklerini söyledikten sonra hâkim şahitlerin durumunu sorar, gizlice ve açıkça âdil gösterildikleri takdirde, tanıklıklarıyla karar verir.

İtiraf: Baliğ ve akıllı bir kimsenin dört mecliste dört defa zina ettiğini ikrar etmesidir. Zina ettiğini ikrar ettikçe hâkim reddeder, dört defa ikran tamamlandığında, kadın zina nedir, nasıldır, nerede ve kimle zina ettiğini sorar, bunları beyan ettiğinde kendisine had tatbik etmek gerekir.

S.3. Evli olanın hükmü nedir?

C.3. Zâni evli ise, ölünceye kadar taşla recm edilir. Zâniyi geniş bir sahaya çıkarıp evvelå şahitler, sonra hakim ve daha sonra halk recmetmeye başlar.

Şahitler, önce recim etmekten sakındıkları takdirde, had düşer.

Suçu kendi itirafıyla sabit olmuşsa, önce hakim, sonra halk recmetmeye başlar. Öldürüldüğünde, yıkanır, kefenlenir ve namazı kılınır.

S.4. Evli olmayanın hükmü nedir?

C4. Hür ve bekâr olduğu takdirde, haddi yüz sopadır. Kadı elbisesinin çıkarılmasını, budaksız ve dalsız bir ağaçla ortalama bir vuruşla vurulmasını emreder. Vuruşlar bas, yüz ve tenasül organ lan hariç, bedenin diğer azalarına taksim edilir. Köleye de aynı şekilde elli sopa vurulur.

S.5. Zina şahitliğinden dönmenin hükmü nedir?

C5. Itiraf eden, hadd edilmeden veya hadd esnasında itirafından dönerse sözü kabul edilir ve serbest bırakılır.

S.6. itiraf edene dönmesi için telkinde bulunmak müstehap midır?

C.6. Hakimin, itiraf edeni caymaya teşvik etmesi, sünnettir. Kendisi ne, belki öpmüşsün veya ellemişsin deyip caydırması gerekir.

S.7. Hadd nasıl uygulanır?

C.7. Erkekle kadın bu hükümde eşittirler. Ancak, kadının deriden yapılmış veya ortası pamukla doldurulmuş elbisesi çıkarılır, diger elbise leri, çıkanlmaz. Recim olunduğunda kadına bir çukurun eşilmesi caizdir.

Kadının izni olmaksızın mevla kölesine had vuramaz. Karardan sonra, hadd uygulanmadan önce, şahitlerden birisi şahitlikten feragat ederse, şahitlere iftira cezası uygulanır ve recm düşer.

Recm yapıldıktan sonra şahitlerden birisi şahitlikten cayarsa yalnız ona had vurulur ve diyetin dörtte birini öder.

Şahitlerin sayısı dörtten azsa, kendilerine iftira cezası tatbik edilir.

S.8. Recmin şartı nedir?

C.8. Bir kimsenin recim olunmasının şartı. Hür, balig, akıllı, Müslo- man ve doğru bir nikahla evlenip, her iki tarafın had görmesinden evvel cinsel münasebette bulunmuş olması gerekir.

S.9. Recimle sopa bir arada uygulanabilir mi?

C.9. Evli bir kimsede, hem sopa hem de recim bir arada tatbik edilmez.

Bakire bir kimseye, zina ettiginde had ile sürgün birlikte uygulananmaz. Ancak, hakim uygun gördüğü takdirde, uygun gördügü kadar sürgün edebilir.

S.10. Hastaya nasıl hadd uygulanır?

C.10. Hasta bir kimse zina ettiginde, haddi recim ise, derhal recmedilir, cezası sopa Ise, iyileşinceye kadar tecil edilir.

S.11. Hamile kadın nasıl hadd edilir?

C.11. Hamile kadın zina ettiğinde, doğuruncaya kadar cezası tehir edilir. Cezası sopa ise, lohusa kanından da çıkıncaya kadar tehir edilir, recim ise recm edilir.

S.12. Geçmiş bir suçun şahitliğini yapmanın hükmü nedir?

C.12. Iftira cezası hariç, şahitlerin geçmiş bir had hakkında – uzaklık dışında başka bir maniden ötürü yapmadıklan şahitliği şimdi yaparsalar kabul edilmez.

S.13. Vajina dışında yapılmış zinanın hükmü nedir?

C.13. Yabancı bir kadınla, iki vajina haricinde münasebette bulunan kimse , tazir (azarlama) edilir.

S 14. Şüpheli zinanın hükmü nedir?

C.14. Çocuğunun veya torununun cariyesini kullanan kimseye, bana haram olduğunu biliyordum itirafına rağmen, had uygulanmaz.

Babasının veya annesinin yahut eşinin cariyesini kullanan kişi veya mevlasının cariyesini kullanan köle, haram olduğunu ifade ettiği takdirde, hadd edilir. Ben bana helal olduğunu zannettim derse had yoktur.

Gerdekte başka bir kadın götürülüp, kadınlar bu senin eşindir derlerse ve o da münasebette bulunursa, kendisine had terettüp etmez. Ancak mihr verir.

Yatağında bulduğu kadınla yatan kimseye had uygulanır.

Kendisine nikähı düşmeyen bir kadınla evlenip münasebette bulunan kimse hadd edilmez.

S.15. Livatanın hükmü nedir?

C.15. Ebu Hanife’ye göre, bir kadın veya erkekle arkadan birlikte olan kimseye had vurulmaz. Ancak tazir edilir. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, bu zina gibidir.

S.16. Bir hayvanla münasebette bulunanın hükmü nedir?

C.16. Hayvanla münasebet kurana had uygulanmaz.

S.17. Darü’l-harpta zina edenin hükmü nedir?

C.17. Darü’l-harpte veya bağiler diyarında zina eden kimse sonra bize gelirse had olunmaz.

İÇKİ İÇME HADDİ

S.1. İçki içenin cezası nedir?

C.1. İçki içerken yakalanan kimsede kokusu mevcut olur, içtiğine dair şahitler şahitlik eder veya içtiğini itiraf ederse, had edilmesi gerekir, kokusu gittikten sonra içtiğini itiraf ederse had edilmez. Biradan sarhoş olana ceza uygulanır. İçki kokana veya kusana ceza verilmez. Sarhoşa, içkiden sarhoş olduğu, isteyerek içtiği anlaşılmadan ve kendine gelme den ceza verilmez.

Hür bir insanın şarap ve sarhoşluk cezası, seksen sopadır. Zina ce zasında zikrettiğimiz gibi, bedenin muhtelif yerlerine vurulur. Kölenin cezası kırk sopadır. şarap içtiğini ve sarhoş olduğunu ikrar edip sonar cayana had tatbik edilmez.

S.2. İçki içtiği nasıl ispatlanır?

C.2. Kişinin içtiği, iki şahidin şahitliğiyle ve kişinin bir defa ikrar etmesiyle sabit olur. Burada erkeklerle beraber kadınların şahitligi kabul edilmez.

İFTİRA HADDİ

S.1. Muhsine iftira atmanın hükmü nedir?

C.1. Kişi muhsin bir erkek veya kadına açıkça zina atfeder, iftiraya maruz kalan kişi de cezalandınlmasını isterse, hürse seksen sopa vuru. lur, kürkü ve pamuklu elbiselerinden başka elbisesi çıkartılmaz ve sopalar bedenin muhtelif yerlerine vurulur. Müfteri köle ise, kırk değnek vurulur.

S.2. İhsan nedir?

C.2. Ihsan. Iftiraya uğrayanın hür, akıl, baliğ, Müslüman ve iffetli olması demektir.

S.3. Başkasının soyunu nefyedenin hükmü nedir?

C3. Başkasının soyunu nefyedip, sen babanın oğlu değilsin veya annesi muhsine olarak ölen birisine, zinakar kadının oğul derse, iftiraya maruz kalan da had uygulanmasını isterse, müfteri derhal cezalandırılır.

Ölüye yapılan iftira cezasının tatbikini, ancak iftiradan ötürü nesebi ne halel gelen kişi talep edebilir.

İftiraya maruz kalan muhsin ise, kafir oğlu ve kota müfterinin had edilmesini talep edebilirler. Iftiraya maruz kalan muhsin ise, kafir ve köle oğlu ceza talebinde bulunabilir. Köle, hür annesine iftira atmış efen disine ceza uygulanmasını isteyemez.

Kişi, müfteri olduğunu ikrar edip sonra ikrarından cayarsa kabul edilmez.

Arap asıllı bir kimseye, ey Nebeti (Çingene) diyen had edilmez. Bir kişiye, ey gök oglu diyen müfteri olmaz,

Kişiyi, amcasına veya dayısına yahut üvey babasına nispet eden bir kimse, müfteri sayılmaz.

Mülkünün dışında haram bir ilişkide bulunan kişiye iftira atan kimseye had uygulanmaz

Çocuktan dolayı mula’ana yapmış kadının iftiracısına ceza verilmez.

Bir köleye, bir cariyeye veya bir kafire zina atfeden veya bir Müslüman zina dışında bir iftirada bulunup, fäsik, kafir veya pis derse ta’zir edilir.

Eşek veya domuz gibi küfürlerle ta’zir edilmez.

S.4. Ta’zir ne kadardır?

C.5. Ta’zirin en çoğu otuz dokuz sopadır, en azı ise üç sopadır. Ebu Yusuf’a göre, ta’zir yetmiş beş sopaya kadar yükseleblir. Häkim ta’zirle beraber hapsetmeyi de faydalı görürse yapabilir.

Sopaların en şiddetlisi, ta’zir, sonra zina, sonra Iftira haddinde vurulan sopalardır.

S.5. Ta’zir de ölenin hükmü nedir?

C5. Hakim birisini had veya ta’zir ettiğinde ölürse, kanı heder olur.

S.6. Iftiraya terettüp eden had nedir?

C.6. Itiradan dolayı hadd edilen Müslüman, tövbe etse dahi, şahitligi kabul edilmez. Kafir iftiradan had olunup sonra Müslüman olursa şahitliği kabul edilir.

HIRSIZLIK HADDİ

S.1. Hırsızlığın tanımı nedir?

C.1. Hırsızlık sözlükte, Başkasından bir şeyi gizlice almaktır.

Istılahta, Akıl ve baliğ bir kişinin, başkasına ait, nisaba ulaşmış veya onun kıymetinde olan bir malı yerinden, şüphe olmaksızın gizlice almasıdır.

S.2. Hırsızlıkta el kesmenin nisabı ne kadardır?

C.2. Akıl, baliğ bir kişi, demirbaş veya külçe, on dirhemi ya da on dirhem değerinde bir şeyi, korunan yerden şüphe olamadan çalarsa eli kesilir. Bu konuda hür ve köle eşittir.

S.3. Hırsızlık nasıl ispatlanır?

C.3. Kişinin bir defa kendi itirafı veya iki tanığın şahitliğiyle hırsızlık sabit olur.

S.4. Ortaklaşa hırsızlık yapan toplumun hükmü ne olur?

C.4. Ortaklaşa hırsızlık yapan bir cemaat, her biri on dirhem çalmış sa elleri kesilir, ondan az olursa kesilmez.

S.5. Hangi hallerde el kesilmez?

C.5. İslâm diyarında odun, kamış, ot, balık ve av hayvanları gibi, bolca ve mubah olarak bulunan şeylerin çalınmasıyla el kesilmez. Ayını şekilde yaş meyveler, süt, et, kavun, ağacın dalındaki meyve ve biçilmemiş ekinler gibi, çalınan şey çabuk bozulan neviden ise, el kesilmez.

Sarhoş yapan içkilerin, zuma ve altın işlemeli olsa dahi, Kur’an’ın çalmasıyla el kesilmez.

Altından yapılmış haç, satranç, dama tahtası ve taşlarının çalınma sinda el kesmek yoktur. Üstünde kıymetli ziynet bulunursa dahi hür bir çocuğu çalanın eli kesilmez.

Büyük kölenin çalınmasında el kesmek yoktur. Küçük kölenin çalınmasında ise el kesilir. Hesap defterleri hariç, hiç bir defterin çalınmasıyla el kesilmez. Köpek, pars, saz, davul ve düdük çalınmakla el kesilmez.

Saç ağacı, mızrak, abnus ve sandal ağaçlarının çalınmasıyla el kesilir. Ağaçtan kap veya kapı yaparsa eli kesilir. Elindeki emanette hainlik yapan erkek ve kadına, kefen soyan, yağmacı ve ihtilâsçının eli kesilmez. Devlet hazinesinden veya ortak olduğu bir maldan çalanın eli kesilmez.

Ana ve babasından veya evlâdından yahut mahreminden çalanın eli kesilmez.

Aynı şekilde, eşlerden birisi diğerinden çalarsa veya köle mevlasindan yahut mevlasının eşinden veya mevlası olan kadının kocasından çalarsa, mevla, Mukâtep kölesinden, kişi ganimetten çalarsa eli kesilmez.

S.6. Hırz nedir ve ne terettüp eder?

C6. Hırz, (kasa, muhafaza yeri) iki kısma ayrılır.

a)Ev, oda gibi, kendisinde mevcut olan bir manadan ötürü hırz olan.

b)Bekçi ile hırz olan.

Buna göre, hırzdan veya sahibinin yanında bulunan bir şeyi çalarsa eli kesilmesi vacip olur.

Hamamdan ve herkesin görmesine açık bulunan bir evden bir şeyi çalanın eli kesilmez. Camide sahibinin yanında bir şey çalanın eli kesilir.

Misafir, konağından bir şey çalarsa eli kesilmez.

Hirsiz, evi delip içeri girer ve mali dışarıda bekleyen birisine vererek çalarsa, her ikisinin de eli kesilmez.

Malı, dışarıya atip sonra çıkıp alırsa eli kesilir.

Bir merkebe yükleyerek dışarıya çıkarıp alırsa yine eli kesilir.

Bir cemaat hırza girse, bir kısmı mali almaktan men olsa dahi, hepsinin eli kesilir.

Bir evi delip, elini delikten uzatıp bir şeyler çalarsa eli kesilmez, elini sarrafın sandığına veya başkasının koynuna sokup malını alırsa eli kesilir.

S.7. Hırsızın eli nasıl kesilir?

C.7. Hırsızın, sag el bilekten kesilir ve kaynar yağın içine sokulur. Ikinci defa hırsızlık yaparsa sol ayağı kesilir, üçüncüde bir şeyi kesilmez, ancak tövbe edinceye kadar hapse atılır.

Hirsızın sol eli sakat ise veya kesik veya sağ ayağı kesikse sağ eli kesilmez.

S.8. Kesilmede şikayet şart mıdır?

C.8. Mal sahibi hazır bulunmadan ve kesilmeyi istemeden hırsızın eli kesilmez Mal sahibi, çalınan malı hırsıza hibe ederse veya satarsa veya malın kıymeti hırsızlık nisabından (on dirhemden) az olursa hırsızın eli kesilmez.

S.9. Hırsız çaldığını tazmin eder mi?

C.9. Bir nesneyi çalıp el kesildikten sonra onu geri sahibine verirse ve aynı şeyi, eğer değişmemişse, bir daha çalarsa eli kesilmez. Ancak, değişmiş, kesilir. Örneğin iplik iken çalıp, el kesilirse ve sahibine geri verip sonra iplik dokununca tekrar çalarsa eli kesilir. Hırsızın eli kesildiginde çalınmış mal mevcutsa sahibine iade edilir, telef olmuş ise, hırsız zamin olmaz. Hırsız, çalınan malın mülk edindigini iddia ederse, delil gösteremezse dahi, eli kesilmez.

S.10. Yol kesmenin hükmü nedir?

C.10. Başkasının saldırmasını defetmeye gücü olan bir cemaat veya bir fert yol keser, mal almadan veya kimseyi öldürmeden tutuklanırlarsa, tövbe edinceye kadar hapsedilirler.

Bir Müslüman’ın veya zimminin malini almışlarsa ve mal aralarında taksim edildigi takdirde, her birisine on dirhem veya daha fazla yahut degeri o kadar düşmese, håkim hepsinin el ve ayaklarını çapraz olarak keser. Mal almadan yolcuları öldürmüşlerse had olarak öldürürler, öldürülen yolcuların velileri affetse dahi, affina bakılmaz.

Hem öldürmüş ve hem de mal almışlarsa, imam, muhayyerdir. Dilerse önce el ve ayaklarını çapraz olarak keser, öldürür ve asar, isterse yalnız öldürür, isterse asar. Her birisi diri diri asılır ve ölünceye kadar karınlarına mızraklar saplanır. O günden fazla asılı kalmazlar.

Eger yol kesenlerin arasında çocuk veya deli veya yolu kesilenin yakını varsa, had diğerlerden de düşer, öldürmek, maktulun velilerine ait olur, dilerse öldürür, dilerse affeder.

Cemaatten tek bir kişi keserse, yine hepsine had tatbik edilir.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları