Paylaş
Yerde bulunan para ile ilgili hadisler
Question
Yerde bulunan eşya hakkında hadisler
Lukata konusunun mihverini teşkil eden hadis şudur: Zeyd b. Halid el-Cühenî (r.a.)`dan rivayet edildiğine. göre Hz. Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: Bir adam Hz. Peygamber (s.a.s)`e gelerek lukatanın hükmünü sordu. Hz. Peygamber: “Onun mahfazasını ve bağını belle, sonra bir yıl ilân et! Sahibi gelirse verirsin. Aksi takdirde onu nasıl istersen öyle yap” buyurdu. Adam: Koyunun hükmü nedir diye sordu. Hz. Peygamber:
“Onu al. O ya senin yahut din kardeşinin veya kurdundur” buyurdu. Adam; -kaybolmuş devenin hükmü nedir diye sordu. Hz. Peygamber: “Ondan sana ne? Su tulumu ve çarığı beraberinde. Sahibi rastlayıncaya kadar suya gider ve ağaçları yer” buyurdu (Buharî, Lukata 1, 2, 3, 4, 9, 10,11; Müslim, Lukata,1, 2, 5, 7, 8, 9…).
CEVAP:
Yerde bulunan para (Lukata) ile ilgili hadisler ve açıklamaları
Yerde bulunan para veya kaybolmuş bir mal, İslam’da “lukata” olarak adlandırılır. Bu konuda Hz. Peygamber’in (s.a.s.) hadisleri bulunmaktadır ve bu hadisler, böyle bir malı bulan kişinin ne yapması gerektiğini ayrıntılı olarak açıklar. İşte bazı hadisler ve açıklamaları:
1. Bulunan Malın İlan Edilmesi
Hadis:
Rasûlullah (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Kim bir kayıp mal (lukata) bulursa onun kabını ve bağını iyice tespit etsin, sonra onu bir yıl boyunca ilan etsin. Eğer sahibi gelirse ona versin; gelmezse onu kendisi harcayabilir.”
(Sahih-i Buhari, Lukata, 1; Sahih-i Müslim, Lukata, 1)
Açıklama:
Bu hadise göre, bulunan malın sahibi belli değilse, bulan kişi malı öncelikle güvenli bir şekilde muhafaza etmelidir. Bu süre zarfında, özellikle cami, pazar gibi insanların yoğun olduğu yerlerde malın ilan edilmesi gerekir. Eğer sahibi bu süre zarfında çıkmazsa, bu mal bulan kişiye helal olur ve dilediği gibi kullanabilir.
2. Az ve Değersiz Mal Hakkında
Hadis:
Rasûlullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Az ve değersiz bir mal bulursan onu al, sahibini aramana gerek yok. Ancak kaybolmuş mal bir dinar veya daha değerli bir şeyse, onu ilan etmen gerekir.”
(Sünen-i Ebu Davud, Lukata, 1)
Açıklama:
Bu hadis, kıymetsiz ve düşük değerdeki mallar için farklı bir uygulama ortaya koyar. Örneğin, birkaç kuruş veya bir parça yiyecek gibi şeyler için sahibini arama zorunluluğu yoktur. Ancak, değerli bir mal için ilan ve muhafaza gereklidir.
3. Sahibini Bulamama Durumu
Hadis:
Bir sahabi, “Ya Rasûlallah, kaybolmuş mal bulursam ne yapmalıyım?” diye sordu. Rasûlullah (s.a.s.) şu şekilde cevap verdi:
“Bir yıl boyunca ilan et. Eğer sahibi gelmezse onu kullan; ama sahibi gelirse ona vermek zorundasın.”
(Sahih-i Buhari, Lukata, 3)
Açıklama:
Bu hadis, kayıp malın bulunmasından sonra bir yıl boyunca ilan edilmesi gerektiğini ve sahibinin ortaya çıkması durumunda malın iadesinin zorunlu olduğunu açıklar. Ancak bu süre sonunda hala sahibine ulaşılamıyorsa, malın bulan kişi tarafından kullanılabileceği belirtilir.
4. Değerli Malların Durumu
Hadis:
“Kaybolmuş bir mal bulduğunda onu sakla ve sahibini bulmaya çalış. Değerli bir şeyi kötüye kullanma; aksi takdirde bu, haram olur.”
(Sünen-i Tirmizi, Ahkam, 18)
Açıklama:
Bu hadis, bulunan malın kötüye kullanılmaması gerektiğini ifade eder. Eğer mal değerliyse ve sahibini bulmaya yönelik bir çaba gösterilmezse, bu malı kullanmak haram olabilir.
Özetle:
- Bulunan malın sahibini aramak farzdır.
- Değerli bir mal için bir yıl ilan yapılmalıdır.
- Değersiz mallar için sahibini aramak zorunlu değildir.
- Sahibini bulmak mümkün değilse, mal bir yılın ardından bulan kişi tarafından kullanılabilir. Ancak, sahibi daha sonra ortaya çıkarsa malın iade edilmesi gerekir.
Bu hükümler, İslam’ın hem hak sahibini gözeten hem de toplum düzenini koruyan bir yaklaşımı benimsemesiyle ilgilidir.
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
Yerde bulunan para ile ilgili hadisler doğrudan net bir şekilde bulunmamaktadır. Ancak, İslam’da kaybolan eşyaların bulunması ve sahibine geri verilmesi konusunda genel bir anlayış vardır. Bu bağlamda, İslam’da kaybolan bir şeyi bulduğunda, sahibine geri vermek önemlidir.
Bir hadis, kaybolan eşyaların sahibine geri verilmesi gerektiğini vurgular. Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Kim bir şeyi bulursa, sahibine vermek gerekir.” (Buhari, Edeb, 77)
Bu hadis, kaybolan eşyaların (para da dahil) bulunması durumunda, sahibine iade edilmesi gerektiğini ifade eder. İslam, insanların malına saygı gösterilmesini, haksız kazanç elde edilmemesini ve başkasının malını izinsiz almamayı öğütler. Bu, yere düşen para için de geçerlidir. Eğer bulduğun para birisinin kaybettiği para ise, onu sahibine geri vermek gereklidir.
Ancak, eğer düşen para sahibinden emin olunamıyorsa ve sahibini bulmak mümkün değilse, o durumda parayı almak caiz olmayabilir. Yine de bu tür durumlar, İslam alimlerinin farklı görüşlerine göre değişebilir, bu yüzden bu tür bir durumda bir dini otoriteye danışmak daha sağlıklı olur.
Sonuç olarak, yere düşen parayı bulduğunuzda, sahibine geri vermek en doğru davranış olacaktır.