Şafi mezhebine göre cenaze ahkamı bölümü

S. 1. İhtidar (ölüm sekeratı) nedir ve bu durumdaki müslümana ne yapılması gerekir?

C. 1. Ihtidar: Hastada ölüm belirtilerinin zuhur edip ruhun cesetten çıkmaya başlamasıdır. Ölüm halindeki hastanın kıbleye doğru sağ tarafı üzerine yatırılması menduptur. Bu şekil zor olursa, yüzü ve ayaklarının alt kıbleye gelecek şekilde sırt üstü yatırılıp yüzü biraz kaldırılır. Yüzünün kıbleye dönük olmasi sünnettir. Zorlama yapmadan nazikçe tevhid kelimesinin (La ilahe illa Allah) telkin edilmesi sünnettir. Mesela söylemesi istenmeden başucunda tekrarlanmalıdır. Yasin suresinin okunması sünnettir. Ölümü hisseden hasta, Allah hakkında iyi zanda bulunması, hatalarını, günahlarını düşünmemeyi, imanını ve tevhidi koruduğu sürece, bütün günahlarını affedecek kerim bir Rabbe yöneldiğini tasavvur etmesi sünnettir.

S. 2. Müslüman öldüğünde ne yapılması gerekir?

C. 2. Ruhu çıkıp öldüğünde aşağıdaki şeyleri yapmak menduptur:
1. Gözleri kapatılır ve ağzının açık kalmaması için çenesi bağlanir.
2. Eklemleri esnetilip yerlerine konulmalıdır. Mesela bilek esne tilip pazıya doğru uzatılmalıdır, aynı şekilde ayaklar ve diğer azalar da bu şekilde esnetlmelidir.
3.Şişip kötü görünmemesi için karnına bir ağırlık konulmalıdır.
Aynı zamanda bütün vücudunu hafif bir örtüyle örtmek menduptur.
4.Bütün elbiselerinin çıkarılıp karyolası vb. yerden yüksek bir şey üzerine -ölüm halinde olduğu gibi- kıbleye doğru konul ması sünnettir. Bu işi mahremlerinden en merhametlisi yapmalidır.

S. 3. Cenaze namazının vacipleri nelerdir?

C3. Namazın şartlarından sonra cenaze namazı için aşağıdakiler şarttır:
1.Cenaze namazı niyeti getirilmelidir.
2.Kıyamda durulmalıdır.
3.Dört tekbir getirilmelidir.
4.Fatiha okunmalıdır.
5.Peygambere salât getirilmelidir.
6.Ölüye dua edilmelidir, bunun asgarisi “Allah’ım! Bu ölüyü af fet” demektir.
7.Birinci selam.
8.Yıkamanın namaza takdim edilmesi gerekir. Ölü yıkanmadan önce namazı sahih olmaz.
9.Imam ve cemaat cenazenin önüne geçmemelidir.

S. 4. Ölünün Müslümanlar üzerinde hakkı nedir?

C. 4. Yıkanması, kefenlenmesi, namazının kılınması ve defnedilmesi birer haktır.

S. 5. Kimler yıkanmaz ve namazları kılınmaz?

C. 5. Savaş meydanında kâfirler tarafından öldürülen şehit ve sesi çıkmadan doğan (düşük) çocuk yıkanmaz ve namazı kılınmaz. Hacda ölen kişi de yıkanmaz ancak namazı kılınır.

S. 6. Kısaca yıkama ve kefenleme nasıl yapılır?

C. 6. Cenaze tek olarak (bir, üç, beş şeklinde) yıkanır. İlk yıkamada suya sidir, son yıkamada kâfur (güzel koku) katılır ve abdesti alınır. Yıka madan sonra (abdesti bozan) bir pislik çıkarsa çıkış yerini yıkamak kâfidir.
Üç beyaz elbisede kefenlenir, bunların içinde gömlek ve sarık yoktur. Ka dinın izar (etek), himar (başörtüsü), gömlek ve geniş iki lefife içinde kefen lenmesi menduptur.

S. 7. Yıkamanın asgarisi nedir?

C. 7. Yıkamanın en azı, cenazeyi bir defa yıkamaktır, buna cünüp kişi ve adetli kadın da dâhildir.

S. 8. Yıkama niyetinin hükmü nedir?

C. 8. Cenaze yıkarken niyet getirmek menduptur ve yıkayan kişi, “bu ölünün guslünü eda ediyorum” şeklinde niyet getirir.

S. 9. Cenazeyi yıkamanın kâmil şekli nasıldır?

C. 9. Cenazeyi yıkamanın tam şekli şöyledir: Cenaze, yıkayan kişi, yar dimcısı ve cenaze velisinin dışında kimsenin girmeyeceği bir yerde yük sek bir şeyin üstüne konulur. Üzeri suyu engellemeyen bir bezle örtülür. Su soğuk olmalıdır, ancak hava soğukluğu veya kir gibi nedenlerden dolayı hafifçe ısıtılabilir. Cenaze sedir üzerinde arkaya doğru biraz meyilli olarak oturtulur. Yıkayan kişi sağ elini ölünün boynuna, başının eğilmemesi için başparmağını da ensesinin çukuruna yerleştirir. Sırtını sağ dizine dayayarak sol elini ölünün karnının üzerinde gezdirir. Karnındaki fazlalıkları çıkarmak için bu mesh işi yüklenerek birkaç defa yapar. Sonra ölüyü sırt üstü yatırıp sol eline bir bez sararak, ön, arka ve diğer avret yerlerini yıkar. Sonra bu bezi çıkarıp yeni bir bez sararak ölünün abdestini alır, tırnaklarının alundaki kirleri giderir, kafasını ve sakalını sabun gibi bir temizlik maddesiyle yıkar ve saçlarını tarar. Daha sonra cenaze sırt üstü uzanmış vaziyette iken, önce sağ tarafını üstten boynundan ayaklarına kadar, sonra alttan aynı şekilde yıkar. Sonra sağ tarafına çevirerek aynı şekilde sol tarafını da yıkar. Daha sonra içinde az miktarda kâfurun bulunduğu (ihramda olmadığı takdirde) saf bir suyu baştan ayağa doğru döker. Sabunla değiştiğinden bu üç yıkama bir yıkama sayılır.

S. 10. Cenazeden bir pislik çakarsa yıkamayı iade etmek gerekir mi?

C. 10. Hayır, tekrar yıkamaya gerek yoktur sadece pisliğin temizlenme gerekir.

S. 11. Pislik akıntısı durmazsa ne yapmalıdır?

C. 11. Selisil bevl gibi bağlanıp hemen namazı kılınmalıdır.

S. 12. Meni gibi temiz bir şey çıkarsa ölüyü ve çıkan şeyi yıkamak gerekir mi?

C. 12. Hayır, ne ölüyü ne de çıkan temiz şeyi yıkamak gerekmez.

S. 13. Cenaze ve yıkayan kişi aynı cinsiyette olmalarının hükmü nedir?

C. 13. Cenaze ile yıkayan kişi erkek ve kadın olarak aynı cinsiyette olmaları vaciptir, ancak üç mesele bundan müstesnadır:
1. Eşler eğer kadın ric’i talakla boşanmış veya şüpheli ilişkiden dolayı iddette değilse- biri diğerini yıkayabilir.
2. Erkek kadın mahremlerini ve kadın da erkek mahremlerini yikayabilir.
3. Erkek şehvet uyandırmayan kız çocuğunu ve kadın da şehvet konumuna gelmemiş erkek çocuğunu yıkayabilir.

S. 14. Kadın ve erkek eşcinselliği yıkayabilir mi?

C. 14. Evet, hem kadın hem de erkek, mahremi olamasa da, eşcinselliyi yıkayabilir.

S. 15. Eşcinselliği yabancının yıkadığı takdirde ne gerekir?

C-15: Elbise içinde, bir defa yıkanması gerekir ve yıkayan kişinin bak ma ve dokunma konusunda ihtiyatlı davranması menduptur.

S. 16. Birden çok erkek varsa, erkek cenazeyi kimin yıkaması daha evladır?

C. 16. Derece olarak -sıfat olarak değil- namazı kıldırmak kimin hak kıysa onun yıkaması daha evladır.

S. 17. Yıkamaya müstahak olanların dereceleri nelerdir?

C. 17. Bunların yedi derecesi vardır:
1.Soydan asabe (baba kardeş gibi yakın akraba) olan erkekler
2.Veladan (azat edilen kölenin efendisi gibi) asabe olan erkekler
3.İmam (yönetici) veya naibi
4.Zevil erham (amca ve çocukları gibi)
5.Yabancı erkekler
6.Hür eş.
7.Mahrem olan (anne, bacı gibi) kadınlar.

S. 18. Aynı dereceden birkaç kişi varsa kim yıkar?

C. 18. Bu durumda sıfata göre takdim yapılır. Örneğin yıkama hüküm lerini bilen kardeş oğlu bilmeyen kardeşten önce gelir.

S. 19. Şehid ihtiyaçtan dolayı ipek giymişse içinde kefenlenebilir mi?

C. 19. Evet, şehid düştüğünde üzerinde ise içinde kefenlenir, çünkü şe hid, elbisesi içinde defnedilmelidir. Başka biri ihtiyaçtan dolayı giyip ölürse içinde defnedilmez.

S. 20. Temiz elbise bulunmadığı takdirde, ölü pis elbisede kefenle nebilir mi?

C. 20. Bu caizdir ancak namaz esnasında çıkarılması gerekir.

S. 21. Kefende neler sünnettir?

C. 21. Kefende bulunması sünnet olan bazı şeyler ;
1.Beyaz ve yıkanmış olmalıdır.
2.Üç defa tütsülenip en güzel ve en geniş lefife üste gelmelidir.
3.Ölü ihramda değilse, her lefife üzerine biraz hanut serpilmelidir.

S. 22. Kefenin mekruhları nelerdir?

C. 22. Pahalı olması, sarı ve ipek olması ve kadın hakkında altın nakışlı olması mekruhtur.

S. 23. Kefen üzerine Kuran’dan bir şeyler yazmanın hükmü nedir?

C. 23. Haramdır, aynı şekilde saygı gösterilmesi gereken bir ismi yazmak da haramdır.

S. 24. Cenazeyi götürürken acele gitmenin hükmü nedir?

C. 24. Normal yürümeden biraz daha hızlı yürümek menduptur, ancak fazla hızlı olması mekruh olur.

S. 25. Hızlı yürümek ne zaman haram olur? Ne zaman vacip olur?

C. 25. Hızlı yürümekle dağılır-bozulursa haramdır, gecikmekle bozula cağından endişe edilirse hızlı olmak vacip olur.

S. 26. Cenaze teşyiinin hükmü nedir?

C. 26. Erkekler için sünnet, kadınlar için mekruhtur ancak fitne duru munda haram olur.

S. 27. Cenaze teşyiinde neler sünnettir?

C. 27. Yaya yürümek, cenazenin önünde ve yanında olmak sünnettir.

S. 28. Cenaze teşyiinin sevabı nedir?

C. 28. Namazını kılma ve öldüğü yerde hazır bulunmada bir kıraat, defnedene kadar hazır bulunmada iki kıraat sevap vardır.

S. 29. Cenaze namazı nasıl kılınır?

C. 29. Namaz şartları oluştuktan sonra, dört tekbirle cenaze namazı kı linır. Birinci tekbirden sonra (ihram tekbiri) Fatiha okunur, ikinciden son ra Peygamber (sas)’e salât getirilir. Üçüncüden sonra ölüye dua edilir ve dördüncü tekbirden sonra şu duayla dua edilir “Allah’ım! Bizi sevabından mahrum etme ve ondan sonra saptırma, bizi ve onu affeyle” sonra – tahiy yata oturmadan – selam verilir.
Cenaze erkek ise imamın göğsünün veya başının, kadın ise kuyruk so kumu hizasında durması sünnettir.

S. 30. Cenaze namazının rükünleri nelerdir?

C.30. Cenaze namazının yedi rüknü vardır:
1. Diğer farz namazların niyeti gibi niyet edilir.
2.Gücü yeten ayakta durmalı.
3.Dört tekbir getirilir.
4.Fatiha okunur.
5. Peygambere salât getirilir. Bunun en azı “Allahümme salli a’lâ Muhammed” demek tam şekli ise ibrahimi salâttır.
6. Hususi olarak ölüye dua edilir.
7. Birinci selam verilir.

S. 31. Tekbirler dörtten fazla olursa hükmü ne olur?

C. 31. Fazlalık sahihtir, namaz bozulmaz.

S. 32. İmam dörtten fazla tekbir getirirse memumun tabi olması sünnet midir?

S. 33. Hayır, tabi olması sünnet değildir, ayrılmakla beklemek arasında muhayyer olur. Ancak beklemesi daha iyidir.

S. 34. Fatiha’nın okunacağı tekbir belli midir?

C. 34. Hayır, ancak birinci tekbirden sonra okunması daha faziletlidir.

S. 35. Cenaze namazında iftitah duasının okunması sünnet midir?

C. 35. Hayır, sünnet değildir çünkü cenaze namazı hafif olmalıdır.

S. 36. Fatiha’dan sonra bir sure okumak sünnet midir?

C. 36. Cenaze namazında sure okumak sünnet değildir.

S-37: Kabrin asgarisi ne kadardır?

C. 37. Kabir, en az ölünün kokusunu ve yorumların çıkarmasını engelle yiyecek bir çukur olması gerekir.

S. 38. Kabrin lahit mi yoksa yarık olması mı daha faziletlidir?

C. 38. Eger zemin sert ise lahit, gevşek ise yarık daha iyidir.

S. 39. Gece defnetmenin hükmü nedir?

C. 39. Gece defin caiz olup mekruh dahi değildir. Aynı şekilde namazın kilınmadığı vakitlerde de defnedilebilir. Ancak özellikle bu vakitlere tehir edilmemelidir yoksa haram olur.

S. 40. Bir kabirde iki kişiyi defnetmenin hükmü nedir?

C. 40. Yer darlığı ve ölü çokluğu gibi bir zaruret olmadığı takdirde haramdır.

S. 41. Ölüyü çıkarmanın hükmü nedir?

C. 41. Ölü çürümeden evvel kabrinin edilmesi ve defnedildikten sonra çıkarılması haramdır.

S. 42. Hangi durumlarda ölünün çıkartılması caizdir?

C. 42. Ölü, yıkanması vacip biri olduğu halde yıkanmadan ve teyem müm etmeden veya gasp edilmiş bir kefende kefenlenmiş ya da gasp edilmiş bir yerde defnedilmiş ve sahibi malını isterse yahut mescitte defnedilmişse veya kabre mal düşmüşse çıkartılması vacip olur, ancak birinci durumda bozulmaması şartıyla çıkartılabilir.

S. 43. Kabir üstüne bina (türbe) yapmanın hükmü nedir?

C. 43. Allah için verilmiş, vakfedilmiş mezarlıkta kabir üstüne bina yapmak haramdır. Bunun yer üstünde veya yer altında olması fark etmez.

S. 44. Kafir ölüyü yıkamanın hükmü nedir?

C. 44. Eğer zimmî veya emanname verilmiş ya da anlaşmalı ise yika nabilir ancak namazı kılınamaz. Eger harbi veya mürtet ya da zındık ise yıkanması caizdir, namazının kılınması haramdır, Köpeklere atılması da ca izdir ancak insanların kokusundan eziyet görmemeleri için gömülmesi daha iyidir. Eğer kesin eziyet olacaksa gömülmesi vacip olur.

S. 45. Savaşta kâfirler Müslümanlardan yardım ister ve bir Müslüman başka bir Müslüman tarafından öldürülürse maktul şehit olur mu?

C. 45. Evet, şehittir çünkü kâfirlerle olan bir savaşta ölmüştür öldürenin Müslüman olmasına bakılmaz.

S. 46. Şehitler kaç kısımdır?

C. 46. Şehitler üç kısımdır:
1. Hem dünya hem ahiret şehidi: Bu, Allah
için savaşıp ölen kişidir ve yıkanmaz, namazı kılınmaz.
2. Dünya şehidi: Ganimet için savaşan ve ölen kişi, bu dünya hü kümlerinde şehittir yıkanmaz ve namazı kılınmaz ancak ahirette şehit değildir.
3. Ahiret şehidi: Boğulma, yanma, doğum, salgın hastalıklar, ilim talebi, karın ağrısı vb. sebeplerden ölen kişi, bu kişi ahirette şehittir ancak dünyevi hükümlerde diğer ölenler gibi yıkanır ve namazı kılınır.

S. 47. Düşük nedir?

C. 47. Hamileliğin en azı olan altı ay ve iki lahzadan önce olan doğuma düşük denir.

S. 48. Hamileliğin en az müddetinden sonra doğan çocuğun hükmü nedir?

C. 48. Yaşadığı bilinse de bilinmese de geçen hükümlerde büyük gibidir.

S. 49. Şahıstan kopan organın hükmü nedir?

C. 49. Diri bir kişiden kopar ve kopmasından sonra kişi ölmezse bir şey gerekmez, sahibine saygı için gömülmesi sünnettir. Kopmadan sonra kişi ölürse veya bir şehitten kopmuşsa, cesedin geri kalanının namazı kılınma diğı takdirde yıkanması, kefenlenmesi ve namazının kılınması vacip olur. Yoksa namazını kılmak mendup olur.

S. 50. Ölünün mirası yoksa teçhiz masraflarını kim öder?

C. 50. Hayattayken nafakası kime aitse techiz masraflarını da o öder. Ancak babanın eşi hayattayken nafakasının vacip olmasına rağmen bu hü kumden müstesnadır. Eğer böyle bir kişi yoksa ölülere vakfedilen maldan adenir. O da yoksa beytülmalden (devlet hazinesi) ödenir.

S. 51. Cenaze namazının iadesi sünnet midir?

C. 51. Hayır, sünnet değildir.

S. 52. Kısaca ölü nasıl defnedilir?

C. 52. Ölünün lahitte veya yarıkta kıbleye doğru defnedilmesi mendup tur. Yavaşça baş tarafından çekilir ve kabre koyan kişi “Bismillah ve a’la milleti Resulullah” der. Kabir bir boy derinleştirildikten sonra ölü içinde yatırım ve üstü düzeltilir. Kabrin üstüne bina yapılmaz ve kireçlenme. İh tiyaç dışı iki kişi bir kabirde gömülemez.

S. 53. Sonradan yetişen kişi cenaze namazını nasıl kılmalıdır?

C. 53. Bazı tekbirlerden geri kaldığı takdirde ihrama başlanır. Fatiha’yı okunur ve tertibine göre zikirlere riayet eder. İmam selam verdiğinde kalan tekbirleri de getirir ve selam verir. Masbuk namazını bitirene kadar cenaze nin kaldırılmaması menduptur.

S. 54. Taziyenin hükmü nedir ve kime verilir?

C. 54. Mahrem olamayan genç kadın dışında, ölünün bütün akrabalarına, defninden sonra üç güne kadar taziye vermek menduptur ve bunun için oturmak mekruhtur. Eğer akrabası mevcut olmayıp bir süre sonra dönerse yine taziye verilebilir.
Müslüman Müslümana taziyede bulunduğu zaman şöyle der: Azame Allah-u ecrek ve ahsene a’zaek ve gafere limeyyitik. (Allah ecrini artırsın, sabrını güzelleştirsin, ölünü affetsin). Bunun gibi dualarda bulunur. Müslüman kâfire şöyle taziye verir: A’zame Allah-u ecrek ve ahsene a’zaek. Käfir Müslümana taziye verdiğinde şöyle der: A’zame Allah-u ecrek ve gafere limeyyitik.

Käfir käfire taziyede bulunduğunda şöyle der: Ahlâfa Allah-u alyek vela nakasa adedek. (Allah yerini doldursun ve sana sayıca eksiklik verme sin) Bu sözden (eksiklik vermesin) cizye çokluğunu niyet etmelidir. Ölümden önce aglamak caizdir ancak öldükten sonra ağlamamak daha
iyidir. Bağırmak, ağıt yakmak, kendine vurmak, elbiseleri yırtmak ve saçla n yolmak-dağıtmak haramdır.

S. 55. Kabir ziyaretinin hükmü nedir?

C. 55. Erkek hakkında sünnettir ancak fitne sebebi olacak kadın için mekruhtur.

S. 56. Kabirleri çokça ziyaret etmenin hükmü nedir?

C. 56. Müstehaptır, çünkü kalpleri yumuşatır ve öğüt verir.

S. 57. Ziyaretin adapları nelerdir?

C. 57. Ziyarette Allah rızası kastedilmeli, abdestli olmalı ve mezardaki lere selam verilmelidir.

S. 58. Kabir ziyaretinde ne söylenir?

C. 58. Ziyaretçi mezarlığa geldiğinde “Es-selamu aleyküm dare kavmi mü’minin ve inna biküm inşallah lahikun” (Mü’min kavmin diyarına selam olsun, inşallah biz de size katılacağız) şeklinde selam verir. Sizin ve bizim için Allah’tan afiyetin devamını diliyoruz. Allah’ım! Bizi sevaplarından mahrum etme, onlardan sonra saptırma ve bizi de onları da affet” der.

Kolay Şafi fıkhı, itisam yayınları

BENZER KONULAR:

• Çift cinsiyetli birinin Cenaze namazı nasıl kılınır
• Cenaze namazı nasıl kılınır
• Şafii mezhebine göre Cenaze namazı nasıl kılınır
• Cenaze namazı nedir? Kısaca
• Cenaze namazı niyeti
• Tümünü görüntüle.

–

Şafi mezhebinde cenaze namazı