Paylaş
İslamda Kan Hısımlığı Nedir? Kan Hısımları Kimlerdir?
Question
Dinde “Kan Hısımlığı”
Kan hısımlığı ne demek, ilgili hükümler nelerdir?
Aynı soydan gelen kimselerin birbirlerine olan yakınlık ilişkisine kan hısımlığı veya nesep hısımlığı (soy hısımlığı) denir.
Kur’ân-ı Kerîm’de bu müessese “zevü’l kurbâ” veya “el-akrabûn” terimi ile ifade edilmiştir. Bu terimler çeşitli vesilelerle, genelde miras meseleleriyle veya yakın akrabaya yardımla ilgili olarak otuzüç yerde kullanılmıştır.
Kan bağı ile hısım olanların yakınlık dereceleri mirasçılıktaki sıralamaya göre veya arada evlenme engelinin bulunup bulunmaması ölçüsüne göre belirlenebilir. Kişiye en yakın hısımları onun fürûu ve usûlüdür. Kişinin fürûu onun neslinden gelen zürriye-tidir. Yani erkek ve kız ayrımı yapılmaksızın çocuklar, torunlar, torunların çocukları şeklinde uzayıp giden zürriyete fürû denir. Kişinin anası, babası, dedeleri, nineleri, dede ve ninelerinin babaları ve dedeleriyle yukarıya doğru uzayıp giden bütün ataları için de usûl terimi kullanılır.
Kişinin en yakın kan hısımları arasında birinci sırayı fürûu, yani çocukları, torunları ve torunlarının çocukları olmak üzere kendi zürriyetinden gelen kimseler teşkil eder. İkinci sırada usûlü yani ana ve babası, dedeleri, nineleri ve onların da anaları ve babaları olmak üzere zürriyetinden geldiği ataları yer alır. Üçüncü sırada kardeşleri ve kardeşlerinin çocukları ve torunları vardır. Dördüncü sırayı ana ve babanın kardeşleri, yani amcalar, halalar, dayılar, teyzeler ve onların çocukları teşkil eder. Dedelerin ve ninelerin kardeşleri olan büyük amcalar, büyük halalara hısım denilirse de bunlar mirasçılık hakkı bulunmayan hısımlardır.
Kan hısımlarının önemli bir kısmı miras hukuku itibariyle ashâb-ı ferâiz, asabe ve zevi’l-erhâm guruplarını oluşturur ve belirli bir sıra ve ölçü içinde mirasçı olurlar. Ancak İslâm miras hukukundaki öncelikler ve pay sahipliği hısımlığın yakın dereceli oluşuyla ilgili olduğu kadar, aile ve toplum içi görev ve sorumluluklarla da yakından ilgili olduğundan, miras hükümlerini hısımlık derecesini ve ilişkilerini belirlemede esas almak her zaman doğru olmayabilir. Nitekim kan hısımları arasında hiç mirasçı olamayanlar da vardır. Kan hısımlığı sebebiyle evlenmeleri haram olanlar en azından zevi’l erham olarak birbirlerine mirasçı olabilecek hısımlardır.
Yakın derecedeki kan hısımlarının birbirleriyle evlenmeleri haram kılınmıştır. Bir erkeğin evlenmesi haram olan kadınlar (“muharremât”) Nisa sûresi’nin 23. âyetinde guruplandırılarak zikredilmiştir. Bu ayette kan bağı sebebiyle nikahı haram olan kadınlardan mealen şöyle sözedilir: “Size analarınız (anneleriniz ve nineleriniz), kızlarınız (kızlarınız ve kız torunlarınız), (öz veya üvey) kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek ve kız kardeşlerinizin kızları (ve torunları)nın nikahı haram kılındı”. Âyet-i kerîmede zikredilen kadınlar guruplandırılacak olursa dört sınıf kadının kan bağı sebebiyle bir erkeğe haram olduğu sonucuna varılır.
1- Kendi kızları, oğul ve kızlarından olan bütün kız torunları ve torunlarının kızları,
2- Anası, baba ve ana tarafından bütün nineleri,
3- Ana ve babasının fürûu, yani öz kardeşleri ile bababir ve anabir kardeşleri, bunların çocukları ve torunları,
4- Dede ve ninelerin sadece çocukları, yani hala ve teyzeler ana ve babanın halaları ve teyzeleri. Ancak bu dördüncü sınıfı teşkil eden kan hısımlarının çocuklarıyla nikah haram değildir. Yani hala ve teyze kızları, amca ve dayı kızlarıyla evlenmede beis yoktur.
Kaynak: inanc-ibadet-ve-gunluk-yasayis-ansiklopedisi
Kan Hısımlığı Nedir?
Kan hısımlığı (nesep veya soy hısımlığı), aynı soydan gelen kişilerin birbirine olan yakınlık ilişkisini ifade eder. Bu hısımlık, kişinin doğrudan neslinden gelen veya kendisinin neslinden geldiği kişilerle kurduğu bir bağdır. İslam hukukunda “zevü’l-kurbâ” ve “el-akrabûn” terimleriyle ifade edilmiş ve miras, evlenme yasakları ve yardımlaşma gibi konularla ilişkilendirilmiştir.
Kan Hısımlığının Dereceleri
Kan hısımlığı, yakınlık derecelerine göre sınıflandırılır:
Fürû (Alt Soy):
Kişinin neslinden gelen çocukları, torunları ve onların çocukları.
En yakın hısımlardır.
Usûl (Üst Soy):
Kişinin kendisinden türediği ataları, yani anne, baba, dedeler, nineler ve onların ebeveynleri.
Fürûdan sonra gelir.
Kardeşler ve Onların Fürûu:
Öz veya üvey kardeşler, kardeşlerin çocukları ve torunları.
Ana-Babanın Kardeşleri ve Onların Çocukları:
Amcalar, halalar, dayılar, teyzeler ve bunların çocukları.
Bunlar dördüncü derecede yer alır.
Büyük Amca ve Hala Gibi Üst Nesillerin Kardeşleri:
-
- Büyük amcalar, büyük halalar gibi daha uzak hısımlar, miras hukuku bakımından mirasçı olmasalar da kan bağı hısımlarıdır.
Kan Hısımlığının İslam Hukukundaki Yeri
Mirasçılık:
Kan hısımları, İslam miras hukukunda üç ana grup altında değerlendirilir:
Ashâb-ı Ferâiz: Belirli bir oranı mirastan almayı hak eden kişiler.
Asabe: Artan mirası paylaşan erkek akrabalar.
Zevi’l-erham: Daha uzak kan hısımları.
Ancak, hısımlığın derecesine göre mirasçılık hakkı değişir ve bazı kan hısımları hiç mirasçı olamayabilir.
Evlenme Yasakları:
Kur’an-ı Kerim’de, Nisa Suresi 23. Ayet‘te kan bağı nedeniyle evlenmesi haram kılınan kadınlar şu şekilde sıralanmıştır:
Anneler ve nineler.
Kızlar, torunlar ve onların kız torunları.
Kız kardeşler (öz, baba bir veya anne bir).
Halalar ve teyzeler.
Erkek ve kız kardeşlerin kızları (yeğenler).
Bu sınıflamalardan dördüncü grup, yani hala ve teyze gibi kişiler evlenme yasağı kapsamındayken, onların çocuklarıyla evlilik mümkündür.
Özet
Kan hısımlığı, hem hukuki hem de ahlaki yükümlülükler doğuran önemli bir müessese olup, İslam hukukunda özellikle mirasçılık ve evlenme yasağı gibi alanlarda belirleyici rol oynar. Hısımlık dereceleri, kişinin alt ve üst soyuna olan yakınlığına göre belirlenir.
https://www.dinisorusorcevapal.com/soru-etiketi/sut-kardesligi
https://www.dinisorusorcevapal.com/soru-etiketi/sut-hisimligi
Answer ( 1 )
İslam’da kan hısımlığı, bir kişinin doğrudan biyolojik ilişkisi nedeniyle birbirine bağlı olduğu akrabaları ifade eder. Bu kavram, özellikle miras, evlenme ve bazı dini hükümler açısından önemlidir. Kan hısımlığı, bir kişinin biyolojik anne, baba, kardeş ve diğer akrabalarıyla olan bağlarını kapsar.
Kan hısımları kimlerdir?
Kan hısımları, kişinin anne ve babasından, onların anne ve babalarından ve çocuklarından oluşan yakın akrabalar zincirini kapsar. İslam hukukuna göre kan hısımları şu şekilde sıralanabilir:
1. Direkt Kan Hısımları
2. Uzun Zincir Kan Hısımları
3. Yükselen ve Alçalan Kan Hısımları
4. Çift Yönlü Kan Hısımları
Kan hısımlığı, evlenme yasağı gibi dini hükümler açısından önemlidir. İslam hukukunda bazı kan hısımları arasında evlenmek yasaktır. Örneğin, bir kişi kendi annesi, kız kardeşi, halası, teyzesi gibi kan hısımlarıyla evlenemez.
Ayrıca, miras hukuku açısından da kan hısımlığı önemli bir yer tutar. Kan hısımları, miras hakkı olan yakın akrabalardır.