Dinde “Kan Hısımlığı”

Kan hısımlığı ne demek, ilgili hükümler nelerdir?

Aynı soydan gelen kimselerin birbirlerine olan yakınlık ilişkisine kan hısımlığı veya nesep hısımlığı (soy hısımlığı) denir.

Kur’ân-ı Kerîm’de bu müessese “zevü’l kurbâ” veya “el-akrabûn” terimi ile ifade edilmiştir. Bu terimler çeşitli vesilelerle, genelde miras meseleleriyle veya yakın akrabaya yardımla ilgili olarak otuzüç yer­de kullanılmıştır.

Kan bağı ile hısım olanların yakınlık de­receleri mirasçılıktaki sıralamaya göre veya arada evlenme engelinin bulunup bulun­maması ölçüsüne göre belirlenebilir. Kişiye en yakın hısımları onun fürûu ve usûlüdür. Kişinin fürûu onun neslinden gelen zürriye-tidir. Yani erkek ve kız ayrımı yapılmaksızın çocuklar, torunlar, torunların çocukları şeklinde uzayıp giden zürriyete fürû denir. Kişinin anası, babası, dedeleri, nineleri, dede ve ninelerinin babaları ve dedeleriyle yukarıya doğru uzayıp giden bütün ataları için de usûl terimi kullanılır.

Kişinin en yakın kan hısımları arasında birinci sırayı fürûu, yani çocukları, torunları ve torunlarının çocukları olmak üzere kendi zürriyetinden gelen kimseler teşkil eder. İkinci sırada usûlü yani ana ve babası, de­deleri, nineleri ve onların da anaları ve babaları olmak üzere zürriyetinden geldiği ataları yer alır. Üçüncü sırada kardeşleri ve kardeşlerinin çocukları ve torunları vardır. Dördüncü sırayı ana ve babanın kardeşleri, yani amcalar, halalar, dayılar, teyzeler ve onların çocukları teşkil eder. Dedelerin ve ninelerin kardeşleri olan büyük amcalar, büyük halalara hısım denilirse de bunlar mirasçılık hakkı bulunmayan hısımlardır.

Kan hısımlarının önemli bir kısmı miras hukuku itibariyle ashâb-ı ferâiz, asabe ve zevi’l-erhâm guruplarını oluşturur ve belirli bir sıra ve ölçü içinde mirasçı olurlar. Ancak İslâm miras hukukundaki öncelikler ve pay sahipliği hısımlığın yakın dereceli oluşuyla ilgili olduğu kadar, aile ve toplum içi görev ve sorumluluklarla da yakından ilgili oldu­ğundan, miras hükümlerini hısımlık dere­cesini ve ilişkilerini belirlemede esas almak her zaman doğru olmayabilir. Nitekim kan hısımları arasında hiç mirasçı olamayanlar da vardır. Kan hısımlığı sebebiyle evlenme­leri haram olanlar en azından zevi’l erham olarak birbirlerine mirasçı olabilecek hısım­lardır.

Yakın derecedeki kan hısımlarının birbir­leriyle evlenmeleri haram kılınmıştır. Bir erkeğin evlenmesi haram olan kadınlar (“muharremât”) Nisa sûresi’nin 23. âyetin­de guruplandırılarak zikredilmiştir. Bu ayette kan bağı sebebiyle nikahı haram olan kadınlardan mealen şöyle sözedilir: “Size analarınız (anneleriniz ve nineleriniz), kızlarınız (kızlarınız ve kız torunlarınız), (öz veya üvey) kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek ve kız kardeşlerinizin kızları (ve torunları)nın nikahı haram kılın­dı”. Âyet-i kerîmede zikredilen kadınlar guruplandırılacak olursa dört sınıf kadının kan bağı sebebiyle bir erkeğe haram oldu­ğu sonucuna varılır.

1- Kendi kızları, oğul ve kızlarından olan bütün kız torunları ve torunlarının kızları,

2- Anası, baba ve ana tarafından bütün nineleri,

3- Ana ve babasının fürûu, yani öz kar­deşleri ile bababir ve anabir kardeşleri, bunların çocukları ve torunları,

4- Dede ve ninelerin sadece çocukları, yani hala ve teyzeler ana ve babanın hala­ları ve teyzeleri. Ancak bu dördüncü sınıfı teşkil eden kan hısımlarının çocuklarıyla nikah haram değildir. Yani hala ve teyze kızları, amca ve dayı kızlarıyla evlenmede beis yoktur.

Kaynak: inanc-ibadet-ve-gunluk-yasayis-ansiklopedisi

Benzer Konular:

• Süt akrabalığı
• Akraba Ne Demek? Kısaca
• Süt Akrabalığı Nedir? Kısaca
• Hz. Muhammed (sav)’in Aile ve Akraba Atlası
• Süt Hısımlığı Nedir Nasıl Oluşur
• Tümünü görüntüle.