NİKAH

S.I. Nikah nedir?

CI. Nikah sozlükte, Bir araya getirme, toplama ve cinsel ilişki anlamina gelir. Istilahta, Muta mülkiyeti için yapılan akiddir. Başka bir tant ma gore, kasten vajina menfaatlerini mülk edinmek için yapılmış akiddir.

S.2. Nikah akdinin şartları nelerdir?

C.2. Nikäh akdi, her ikisi geçmişi veya birisi geçmişi digeri gelecegi ifade eden iki sözle yapılan icap ve kabulle sahih olur. Damat benimle evlendir, kız velisi seninle evlendirdim sozleriyle nikah akdedilmiş olur. Iki Müslümanın nikahi, ancak Müslüman, akıllı, balig ve hür iki erkek veya bir erkek iki kadın şahidin huzurunda yapılır, şahitlerin ådil olup olmaları veya iftira cezasını almamış olmalan şart degildir. Eger bir Müslüman erkek, zimmi bir kadınla evlenirse. Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre, iki zimminin şahitligiyle caizdir.

Muhammed’e göre, zimmi şahitlerin şahitliğiyle kıyılan nikah caiz degildir,

S.3. Hangi kadınlarla evlenmek haramdır?

C3. Kişinin, annesiyle, nineleriyle, kızıyla ne kadar aşağı inerse insin çocuğunun kızıyla, kız kardeşiyle, kız kardeşi ve kardeşinin kızla nyla, teyzesiyle, halasıyla, kızıyla ilişki yaşamış veya yaşamamış kayın validesiyle, annesiyle gerdek yaşamış ve aynı evde yaşama şartı olmaksızın üvey kızıyla, babasının ve dedelerinin eşleriyle, oglunun ve torunlarının eşleriyle, süt annesiyle, süt kardeşiyle evlenmek haramdır. Iki kız kardeş birlikte nikahlanamaz, aynı şekilde kız kardeş olan iki cariyeyle birlikte cinsellikte bulunmak caiz degildir.

Kadınla, teyzesini, halasını, kardeşinin veya kız kardeşinin kızını birlikte nikahlamak caiz değildir.

Bunun kaidesi şudur. Birisi erkek olsaydı, diğeriyle evlenmesi caiz olmayan iki kadınla evlenmek caiz değildir. Kadın üvey kızıyla birlikte nikahlanırsa bir beis olmaz. Bir kadınla zina edene kadının annesi ve kız haram olur. Kişi eşini bain talakla boşarsa, iddeti bitmeden karısının kız kardeşiyle evlenemez.Efendi cariyesiyle, kadın kölesiyle evlenemez.

S4. Başka dine mensup bir kadınla evlenmek caiz midir?

C.4. Kitap ehli olan kadınlarla evlenmek caizdir. Putperest ve ateşperest kadınlarla evlenmek ise caiz değildir. Bir Peygambere ve bir kitaba inanan Sabilerle evlenilebilir, ancak yıldızlara tapar ve kitapsız iseler evlenmek caiz değildir.

S.5. Ihramda evlenmek caiz midir?

C.5. Ihramda bulunan erkek ve kadın, ihram halinde evlenmeleri caizdir.

S.6. Nikáhta velinin muvafakati şart mıdır?

C.6. Hür, akıl ve balig olan bakire veya dul kadın, kendi rızasıyla velisi olmaksızın evlenebilir ve nikahı sahihtir. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, ancak veya ile nikah sahih olur.

S.7. Veli kızını zorla evlendirebilir mi?

C.7. Velinin baliğ olan bir bakireyi evlenmeye zorlaması caiz degildir.

S.8. Veli kızından nasıl izin ister?

C.8. Bakire kızdan velisi izin istediğinde susarsa veya gülerse yahut ağlarsa izin sayılır. Eğer izin vermezse veli evlendiremez.

Veli duldan izin istediginde, sözle rızasinı belirtmesi gerekir. Bekåreti siçramakla veya hayızla ya da herhangi bir yara ile bozulmuş kadın bakire hükmündedir.

Eger bakireligi zina ile bozulmuşsa, Ebu Hanife’ye göre, yine bakire hükmündedir. Koca kadına, sana evlenme haberi geldiğinde sen sustun, kadında da hayır susmadım belki reddettim derse, kadinin sözü yeminsiz kabul edebilir. Ebu Hanife’ye göre, nikähta yemin istenilmez. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, istenir.

S.9. Nikâh hangi lafızlarla akdedilir?

C.9. Nikah akdi, tezvic, temlik, hibe ve sadaka köklerinden gelen lafizlarla olur. clare ve ibaha kökünden gelen läfızla akdolmaz.

S.10. Küçüğün nikâhı caiz midir?

C.10. Bakire veya dul, küçük çocuğun nikähını velisi kıyarsa caizdir.
Veli asabedir (vâris). Buna göre, eğer baba ve dede evlendirirse balig olduktan sonra cayamaz. Baba, dede dışında birisi evlendirmişse, balig oldugunda muhayyerdir. Isterse nikâhı devam ettirir, isterse bozar. Köle, küçük ve deli (nikâhta) veli olamaz. Aynı şekilde kâfir Müslüman kadına veli olamaz.

Ebu Hanife’ye göre, asabe olmayan akrabalar da evlendirebilirler.

S.11. Velisi olmayanın hükmü nedir?

C.11. Velisi olmayan kadına azat eden efendisi velilik yapar.

Yakın veli uzun süre kaybolursa, ondan daha uzak velisi evlendirebilir.

S.12. Gaiplik mesafesi ne kadardır?

C.12. Ulaşılamaz gaiplik, senede ancak bir defa kervan uğradığı bir mesafede olmaktır.

S.13. Nikâhta kifaet itibare alınır mı?

C.13. Nikahta kifaet (denklik) lâzımdır. Buna göre kadın dengi olmayan birisiyle evlendiği takdirde velileri nikâhı feshedebilirler.

Denklik nesep, din ve malda olur. Maldaki denklik, erkeğin mihr ve nafakaya malik olması demektir. Sanatlarda da denklik itibare alınır.

Kadın evlendiğinde mihrinden eksiltirse, Ebu Hanife’ye göre, velileri itiraz edebilirler. Ya mehri misli tamamlar veya ayrılır.

S.14. Çocuğun mihri eksiltilebilir mi?

C.14. Baba küçük kızını evlendirdiğinde mehrini azaltırsa veya oğlunu evlendirip fazla mihr verirse caizdir. Ancak, baba ve dede dışında bir veli yaparsa caiz olmaz.

S.15. Nikâhta mihrin belirlenmesi şart mıdır?

C.15. Nikâhta mihr belirtilirse sahih olduğu gibi, mihr zikredilmezse de nikâh sahih olur.

S.16. Mihrin en az miktarı ne kadardır?

C.16. Mihrin en az miktarı on dirhemdir. Daha az bir miktar belirtildiği takdirde yine on dirhem vermek gerekir.

On veya daha fazla mihri vaat eden, cinsi münasebette bulunmakla veya ölmekle vaat ettiği miktarı vermek zorundadır.

Eğer ilişki ve halvet olmadan kadını boşarsa vaat ettiği mihrin yarisini verir. Mihr belirtmeksizin veya hirsiz evlenirse, cinsel ilişkide bulundugu veya oldugu takdirde mehri misil verir. Eger dokunmadan evvel boşarsa mut’a verilmesi gerekir.

Mut’a. Kadının benzerlerinin giydigi elbiselerden üç elbisedir. Eger Müslüman içki veya domuz üzerine evlenirse, nikäh caizdir, kadına mehri misil verilir.

Nikah akdinden sonra mihri arttırırsa cinsi münasebetten önce boşanma olduğu takdirde fazla mehrin verilmesi gerekir. Kadın mihrden bir miktar düşürebilir. Cinsi münasebetten menedecek bir durum olmadığı durumda eşiyle baş başa kalır, sonra boşarsa bütün mehri vermelidir. Eşlerden birisi hasta veya ramazan münasebetiyle oruçlu yahut da hac veya umre için ihramda yahut kadın hayızda ise, bu durumda baş başa kalmak tam teslimiyet sayılmaz. Eğer bu durumda boşarsa mihrin yarısı düşer. Penisi kesik erkek eşiyle baş başa kaldıktan sonra boşarsa. Ebu Hanife’ye göre, mehrin tümünü verecektir. Mehri vermeden evlenir ve sonra taraflar bir miktar üzerinde uzlaşırsa, cinsellikte bulunduğu veya öldüğü takdirde belirlenen miktar verilir, ancak cinsellikte bulunmadan boşarsa kadına muta verilir.

S.18. Haram bir mal mihr olabilir mi?

C.18. Müslüman kişi, mihr olarak içki veya domuz karşılığında evlenirse, nikah caiz olur, ancak mehri misil verir.

S.19. Hangi kadına muta müstehap değildir?

C.19. Bir mihr belirtilmeden evlenip, cinsel ilişkide bulunmadan boşanan kadın dışında, her kadına muta vermek müstehaptır.

S.20. Bir nikâh akdi başka bir nikâh akdinin bedeli olabilir mi?

C.20. Akitlerden biri diğerinin bedeli olmak üzere, bir başkasıyla, onun kızı veya kız kardeşiyle evlenme mukabilinde, kizını evlendirirse akit caiz olur, ancak Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre, mihri misil verilmesi gerekir.

S.21. Mihr mal değil menfaat olursa caiz midir?

C.21. Hür bir kişi, bir kadınla bir sene hizmetçiligini yapmak veya Kur’an öğretmek karşılığında evlenirse, kadın mihri mislini alır. Eğer köle, efendisinin izniyle, bir hür kadınla bir sene hizmetini yapmak şartiyla evlenirse, caizdir.

S.22. Deli bir kadının hem oğlu hem de babası varsa hangisi velisi olur ?

C.22. Dell bir kadının hem babası ve hem de oglu varsa, Ebu Hanife’ye ve Ebu Yusuf’a göre, nikähinda oğlu velisi olur. Muhammed’e göre babası velisidir.

S.23, Kölenin nikâhında mevlanın izni şart mıdır?

C.23. Kölenin ve cariyenin nikâhlan ancak efendilerinin izniyle sahih olur. Köle efendisinin izniyle evlendiği takdirde mihri kendisine ait olur ve icabında mihr için satılır.

Efendi cariyesini evlendirdiğinde kocasının evine gitmesini men edemez. Efendisine hizmet etmeye devam eder ve eşi fırsat buldukça temasta bulunabilir.

S.24. Erkeğin nikahta kabul ettiği şartları yerine getirmesi lazım midır?

C.24. Bir kadınla bin dirhem mihrle, kendisini şehirden çıkartma veya üzerine kuma getirmek şartıyla evlenirse, eğer koca şartını yerine getirirse, kadın bin dirhem mihrini alır. Üstüne kuma getirir veya şehir den çıkarırsa, kadına mehri misil verir. Kadınla, vasfı belirsiz bir hayvanı mihr verip evlenirse, mihr sahih olur ve orta hallisinden bir hayvan verilir. Bu durumda erkek muhayyerdir. Isterse kendisine hayvanı verir, isterse hayvanın kıymetini verir. Meçhul bir elbise karşılığında evlenirse, kadına mehri misil verir.

S.25. Muta ve muvakkat nikâhın hükmü nedir?

C.25. Muta ve muvakkat nikah batildir.

S.26. Kölenin nikähi ne zaman sahih olur?

C.26. Kölenin ve cariyenin, efendilerinin izni olmaksızın evlenmeleri mevkuftur, efendileri onaylarsa caiz, reddederse batıl olur. Aynı sekilde, bir kadın veya bir erkek rızaları almaksızın evlendirilirse nikâh mevkuftur, onaylan olursa sahih yoksa batıl olur.

S.27. Amcaoğlu amca kızının vekili olup kendisine nikâhlayabilir mi?

C.17. Amcaoğlu, amca kızının vekili olup kendisiyle evlendirebilir.

S.28. Kadın kendisini evlendirebilir mi?

C.28. Bir kadın herhangi bir erkeğe, beni kendinle evlendir şeklinde izin verirse, erkek iki şahidin huzurunda nikähı kıydığında nikäh olur.

S.29. Mihri tazmin etmek sahih midir?

C.29. Kadının velisi mihrin zamini olursa, zâminiyeti sahihtir. Bu durumda kadın muhayyerdir. Dilerse kocasından, isterse velisinden alır.

S.30, Håkim eşleri, cinsel ilişki yaşanmadan boşarsa, mihr gerekir mi?

C.30. Ilişki olmadan kadın fasit nikahtan ötürü eşleri ayınırsa, mihr yoktur, aynı şekilde halvet olsa da mihr verilmez. Eger cinsi münasebette bulunulmuşsa, belirtilen miktardan fazla olmamak şartıyla, mehri misil verilir, kadının iddet çekmesi gerekir ve olan çocuğunun nesebi sabit olur.

S.31. Mehri misil neye göre belirlenir?

C.31. Kadının mehri misli kız kardeşleri, halaları ve amca kızlarının mihriyle İtibaren alınır. Eğer annesi ve teyzesi kendi kabilesinden degillerse, onların mihrleri itibare alınmaz. Mihri misilde iki kadının yaşta, güzellikte, iffette, malda, akılda, dindarlıkta, şehirde ve zamanda eşit ol. malan göz önünde bulundurulur.

S.32. Köle ve Cariyelerin nikahlarının hükmü nedir?

C.32. Müslüman veya kitap ehli cariyenin evlendirilmesi caizdir. Hür kadına cariye kuma getirmek caiz değildir. Fakat cariye üzerine hür kadın kuma gelebilir. Hür bir erkek dört hür kadın veya cariye ile evlenebilir, dörtten fazla haramdır.

Köle ise ikiden fazla evlenemez. Hür erkek dört eşinden birisini bain talakla boşarsa, iddeti tamamlanmadan başka bir kadınla evlenemez.

Efendisi tarafından evlendirilen cariye, sonradan azat olunursa, kocası hür veya köle olsun muhayyerdir. Dilerse hürriyete kavuştuğunda nikâhını fesheder, dilerse devam ettirir. Kendisiyle kitabet akdi yapılan cariyenin hükmü de böyledir. Cariye efendisinin izni olmadan evlenir ve sonra azat edilirse, nikâhi sahih olur ve pişman olamaz.

S.33. Biriyle nikähı düşmeyen, iki kadını aynı akidde nikahlarsa akdi sahih olur mu?

C.33. Kendisine nikáhi düşmeyen bir kadınla birlikte başka bir kadini aynı akidde nikahlarsa kendisine nikähı düşen kadının nikah sahih, diğerinin nikahı batıl olur.

S.34. Ayıptan dolayı nikahtan cayılabilir mi?

C.34. Kadında ayıp varsa kocasının muhayyerlik hakkı yoktur. Kocada, delilik veya cüzzam veya beres denilen cilt hastalıgı olduğu takdirde Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre, kadının muhayyerlik hakkı yoktur,Muhammed’e göre, vardır.

Erkekte iktidarsızlık varsa, hākim bir sene mühlet verir, bir sene zarfinda ilişkide bulunabilirse evlilik devam eder, bulunamazsa, kadın istedigi takdirde, håkim onları ayırır.

S.35. Bu ayırma hangi talak türüne girer?

C.35. Ayılma, bain talák sayılır ve kadınla halvet olmuşsa mihrin hepsi verilir.

Erkek deli ise, karı derhal ayırır, mühlet vermez. Iktidarsız gibi iğdiş edilmişe de bir sene mühlet verilir.

S.36. Eşlerden biri Müslüman olursa diğeri ayrılır mı?

C.36. Kadın Müslüman olursa, kadı kocasına Islâm’ı teklif eder, Müslüman olduğu takdirde evliligi devam eder, olmazsa derhal ayırır. Ebu Hanife ve Muhammed’e göre, bu ayrılış bain talāk sayılır. Ebu Yusuf’a göre, talák olmaksızın bir ayrılıktır.

Erkek Müslüman olup eşi putperest ise, Islam teklif edilir, Müslüman olduğu takdirde nikâhları devam eder, kabul etmediği takdirde, kadi derhal ayırt eder ve bu ayırma boşanma sayılmaz. Eğer cinsi münasebet yapmış ise mehrini verir, ilişki olmamışsa mihr verilmez.

Darü’l-harpte kadın Müslüman olursa, üç iddet geçirmeden kocasindan ayrılmış sayılmaz, üç hayız gördagande kocasından ayrılır.

Bir semavi kitaba inanan kadının kocası Müslüman olursa, nikahlan devam eder. Karı kocadan birisi darul harpte Müslüman olarak çıkıp gelirse, birbirilerinden tamamen boşanmış olurlar.

Aynı şekilde birisi esir düşerse tamamen ayrılmış olurlar, beraber esir edilirlerse ayrılmazlar. Kadın Islam devletine muhacir olarak gelir. se, evlenmesi caizdir ve Ebu Hanife’ye göre, Iddet de çekmez. Hamile olduğu takdirde doğurmadan evlenemez. ki eşten birisi İslamdan dönerse, derhal taláksız ayrılmış olurlar.

Mürtet olan erkek ise ve eşiyle cinsel ilişki yaşamışsa, kadına mihrin tamamını, yaşamamışsa yarısını verir. Mürtet olan kadın olup, ilişki yaşanmamışsa mehir alamaz, yaşanmışsa mehrin yarısını alır. Ikisi birlikte mürtet olup tekrar Müslüman olurlarsa nikahlan devam eder.

Mürtet erkek, ne Müslüman ne kafir ve ne de mürtet bir kadınla evlenemez, aynı şekilde mürtet kadın, ne Müslüman ne kafir ve ne de mürtet bir erkekle evlenemez. Eşlerden birisi Müslüman olursa çocuk Müslüman olanın dinine tabi olur.

Buna göre birisi Müslüman olursa küçük çocuğu onunla Müslüman olmuş olur. Ebeveynlerden birisi kitap ehli, digeri putperest ise, çocuk kitap ehli sayılır. Kafir şahitsiz veya iddette olan bir kafir kadınla evlenirse ve bu tür evlilikler dinlerinde caiz ise, Müslüman oldukları takdirde nikahları devam eder. Mecusi annesiyle veya kızıyla evlenip, sonra ikisi de Müslüman olursa ayrılırlar.

S.37. Eşler arasında taksim nasıl yapılır?

C.37. Iki hür eşi olan erkek, bakire veya dul yahut biri bakire digeri dul, aralarında yatmada) adaletle taksim yapması gerekir. Birisi hür di. geri cariye ise, üçte iki hürün üçte biri de cariyenin hakkıdır.

Yolculukta yatmaktaki hakları kalkar. Koca hangisini dilerse onunla yolculuğa çıkabilir. Ancak aralarında kura çekip, kurası çıkanla yolculuk ga çıkması daha evladır. Kadınlardan birisi, kendi rızasıyla, payını ku masina bırakması caizdir. Ancak cayma hakkı vardır.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları

BENZER KONULAR:

• Nikah nedir? İslamda Nikah Kavramı
• Dini Nikah nedir diyanet
• Kadın eşine boş ol derse Nikah düşer mi?
• Aile ve Nikah
• Cünüpken imam Nikahı kıyılır mı?
• Tümünü görüntüle.