İslamda Gümüş ile ilgili bilgi ve hükümler

Arapça fidda الفضة

Farsca sm سیم

Bu konumuzda gümüş nedir. gümüşün tarihi, Kur’an-ı Kerim’de ve sünnette geçen gümüşle ilgili ayet ve hadisler ve ayrıca gümüşün zekatı konusundaki bilgiler paylaşılacaktır istifade etmenizi umarız

Gümüş, “Para, ziynet ve kullanım eşyası olması bakımından dini hükümlere konu olan, kendine mahsus kirli beyaz bir renge ve kolay işlenebilecek niteliğe sahip madendir.” Gümüş eskiden beri daha çok madeni para, kuyumculuk ve dekoratif eşya imalinde kullanılmıştır. İslamiyet’in ortaya çıkışı sıralarında İran (Sasâniler) ve Bizans’la ticaret yapan Arap tüccarlar, Bizans’ın altın dinarları ile İran’ın gümüş dirhemlerini kullanıyorlardı. Zengin gümüş yataklarına sahip olan İran’dan başka Suriye’de ve Mısır’da da altın dinarlar yanında gümüş dirhemler basılmıştır. İslami dönemde ilk altın dinar ve gümüş dirhemi Emevi Halifesi Abdülmelik b Mervan bastırmış, daha sonraki İslam devletlerinde de bu sikkeler basıla gelmiş, ayrıca ziynet eşyası ile tabak, tepsi, tas ve ibrik gibi kapların yapımında, tunç ve pirinç eserlerin kakma tekniğiyle süslenmesinde kullanılmıştır.

Gümüş Kur’ân-ı Kerim’de kıymetli maden ve ziynet eşyası olarak (fidda) altı, para birimi olarak (dirhem, varik) iki yerde geçer. Bu âyetlerde insanların altına ve gümüşe aşırı düşkünlüğü, ancak bunların dünya hayatının geçici menfaatleri olduğu (Ali Imran 3/14), altın ve gümüşü biriktirip Allah yolunda harcamayanların elem verici bir azaba uğrayacakları (et Tevbe 9/34), dünyada tavanları ve merdivenleri, kapı ve koltukları gümüşten olan evlere sahip bulunmanın bu hayatın geçici nimetleri olmaktan öte bir anlam ve değer taşımadığı (ez-Zuhruf 43/33-34), iyi kullar için cennette gümüş kaplar, gümüş işlemeli käseler ve gümüş bilezikler hazırlandığı (el-Insan 76/15-16, 21) haber verilir. Hz. Yūsuf ve Ashab-ı Kehf kissaları anlatılırken de gümüş para kullanımından bahsedilir (Yûsuf 12/20, el-Kahf 18/19).

Hadislerde gümüşle yapılan ticari işlemlerin faizle bağlantısı, gümüşün çeşitli maksatlarla kullanımının dini-hukuki hükmü ve gümüşün zekâtı gibi konulara ilişkin açıklamalar yer alır. Faizle ilgili hadiste (Müslim, “Müsäkät, 81: Tirmizi, “Büyü”, 23, ayn ca bk. Buhart, “Büyü”, 74 82, Müslim, “Müsákat, 79-104) anılan altı malda (altın, gümüş, buğday, arpa, hurma, tuz) faize sebep teşkil eden özelliğin (illet) ne olduğu konusunda mezhepler değişik görüşler ileri sürmüş, altın ve gümüşte tartılabilirlik (vezni) ve para olma (semeniyyet) niteliği illet kabul edilmiştir. Bundan hareketle, gümüşün gümüşle (veya altının altınla) peşin değişiminde herhangi bir fazlalık faiz sayılırken altınla gümüş arasındaki değişimde miktarların farklı olması faiz kabul edilmemiş; vadeli değişimde ise bedeller ister aynı cinsten ister ayrı cinsten, ister eşit isterse farklı olsun faiz meydana geleceği, sadece ödünç akdinde bedellerin eşit olması şartıyla faizin söz konusu olmayacağı görüşü benimsenmiştir (bk. faiz).

Altın ve gümüşün kadınlar tarafından süs eşyası olarak veya erkek-kadın ayırımı yapılmaksızın diş doldurma ve kaplama gibi zaruri durumlarda kullanılması meşru görülmüş; erkeklerin altından yapılmış yüzük ve mühür gibi eşyaları kullanması haram, gümüşten yapılanları kullanması mübah kabul edilmiştir. Hz. Peygamber’in altın ve gümüş kaptan yiyip içmeyi, ipek giymeyi ve ipek sergi üzerinde oturmayı yasaklayan hadisinden (Buhari. Eşribe”. 28. “Et’ime”, 29. Müslim. “Libás 4.5) ve benzeri diğer hadislerden hareketle gümüşten yapılmış tabak, kaşık, bıçak gibi ev eşyasının kullanımı da kadın erkek ayırımı yapılmaksızın haram sayılmıştır. Bu tür eşyanın evde bulundurulmasını da fakihlerin çoğunluğu caiz görmezken bazı âlimler bunda bir mahzur görmemişlerdir. Hanefiler gümüş kakma veya gümüş suyuna batırılmış kapların kullanılmasını genel olarak caiz sayarken diğer mezhep âlimleri gümüşün az miktarda veya ihtiyaç sebebiyle kullanılması halinde caiz olacağı yönünde görüş belirtmişlerdir. Buna karşılık Mushaf, kılıç, bıçak vb. eşyanın gümüşle süslenmesi caiz görülmüştür.

Gümüşten zekât alınacağı hususu kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Altınla gümüşün nisaplarını belirlemede değerleri değil ağırlıkları esas alınır. Gümüşten zekât verme yükümlülüğü için nisap miktarı 200 dirhem kabul edilmiş, bu ağır ığa ulaşmayan gümüş zekâttan muaf tutulmuştur. Bir şer’i dirhem ortalama 2,97 gr. kabul edildiğinde 594 gr. gümüşe sahip olan kimse bunun 1/40 nispetinde (14.85 gr.) zekât vermesi gerekir. Hanefiler’e, Süfyan es-Sevri ve Evzáľ’ye göre kadınların süs eşyası olarak kullandıkları gümüş ve altından da zekât vermeleri gerekir. Malikiler, Şafiiler ve Hanbelller’e göre ise gerekmez (ayrıca bk. altın, havaic-i asliyye: zekât).

Kaynak: Diyanet dini terimler sözlüğünden yararlanılmıştır.

Dini Siteler

BENZER KONULAR:

• Erkekler kaç gram Gümüş yüzük takabilir?
• İnternetten altın Gümüş alıp satmak caiz mi?
• Altın ve Gümüş kaplardan yemek yenip su içilir mi?
• Erkeklerin Gümüş yüzük takması, Kadınların altın takması neden helaldir?
• Katılım bankalarından altın Gümüş almak
• Tümünü görüntüle.
• Dini soru sor cevap al
• Dini soru sor cevap al Sitesi Hakkında Bilgi
• Dini soru sor cevap al “Site Kuralları”
• Dini sorulara hocalar neden farklı cevap veriyorlar
• Dini Soru Sor Hocalar Cevaplıyor
• Tümünü görüntüle.