İNFAK-ISAR

infak ve isar arasındaki fark

İnfak, dini-ahlaki bir terim olarak genellikle “Allah’ın hoşnutluğunu elde etme amacıyla kişinin kendi servetinden harcama yapması, muhtaçlara ayni ve nakdi yardımda bulunması” demektir. Bu tanım çerçevesinde infakın, farz olan zekâtı ve gönüllü olarak yapılan her çeşit hayrı içerdiği söylenebilir. İslami telakkiye göre insanın sahip olduğu servetin asıl sahi bi Allah’tır. O’nun emanet olarak verdiği bu servetten başkalarına infakta bulunmak gerekir Bu gereği yerine getirmek amacıyla İslam bencilliğin karşıtı olan cömertliği bir erdem olarak benimseyip yüceltmiştir. Bunun ötesinde cömertliği, Cahiliye Araplarının yaptığı gibi şan ve şeref kazanmak adına bencil duyguların tatminini sağlayan müsrif bir eylem ol maktan çıkararak içi Allah rızası ve insan sevgisiyle dolu ahlaki bir içeri ge kavuşturmuştur. Yeni içeriğiyle cömertliğin en önemli tezahürlerinden biri, infakta bulunmaktır.

Bakara sûresinin 2. âyetinde Allah’a samimiyetle inanan müminlerin başlıca özellikleri sayılırken iman ve namazın ardından infak zikredilmis tir. Fahreddin er-Razi’ye göre bu ayet farz ve mendup olan bütün infak çeşitlerini kapsamaktadır. Farz olan infak zekâtla, kişinin kendisinin ve ailesinin geçimini sağlamak üzere yaptığı harcamalar ve ülkenin savunmasına katkılandır. Mendup olan infak ise bunun dışında kalan harca malardır. Bakara sûresinde (2:261-274) infakın önemi, amacı, hangi mallardan kimlere ve nasıl verileceği, karşılığında vaad edilen ödüller ay ayrıntılı biçimde zikredilir. Bu açıklamalar şu şekilde özetlenebilir:

• İnfak ve tasadduk gösterişten uzak, yalnız Allah rızası için yapıl malıdır,

• Infakta bulunan kişi onu alıp kabul edenin onurunu zedeleyecek davranışlardan kaçınmalıdır,

• Yapılan yardım en iyi ve en kaliteli mallardan seçilmelidir,

. Infakın yerine ulaşması için gerçek ihtiyaç sahipleri tespit edilmelidir:

Aynı sürenin 195. Ayetinde geçen “Allah yolunda infak” tabirinin, aye tin baglam dikkate alındığında öncelikle ülkenin savunması için gerekli maddi yardımda bulunmayı ifade ettiği görülür. Ancak bu tabirin geçtiği birçok ayet ve hadisin birlikte değerlendirilmesinden çıkan sonuca göre Allah’a itaat ve ibadet niyeti taşıyan, Islam’a ve müslümanlara yardım ve fayda sağlayan her harcama Allah yolunda infak sayılmaktadır. Islam me deniyet tarihinde de böyle bir niyet taşıması şartıyla ülkenin savunma st, hac hizmetleri, yoksulların desteklenmesi, okul, kütüphane, cami, yol. köprü, çeşme, bakımevleri gibi hayır kurumlarının tesisi, hatta tabiatın korunup geliştirilmesine kadar çok çeşitli hizmetler için yapılan her türlü harcama Allah yolunda infak kapsamında değerlendirilmiştir.

Hadislerde de aile fertlerine yapılan harcamalar infak kavramıyla ifa de edilmiş ve bunun bütün sadakaların en hayırlısı olduğu belirtilmiştir. Kur’an’da varlıklı müslümanların mallarında yoksulların hakları bulun dugunun belirtilmesini zenginlerin, bir özür sebebiyle çalışamayan veya geliri ihtiyacını karşılamayanlara yardımda bulunmakla yükümlü olduğu nu göstermektedir. Bu yardımın tasadduk, zekat, fitir sadakası, kurban, hediye, kullanmaya verme (iare), vakıf, devlet bütçesinden maas baglama gibi birçok çeşidi bulunmakta olup bunların hepsi geniş anlamda infak kavramıyla ilgilidir.

İnfak kelimesi umumiyetle karşılıksız yardımlar için kullanılır, ni tekim Kur’ân’da yaptıkları iyiliklerden dolayı bir karşılık beklemeyenler övülmektedir. Bununla birlikte meşru alanlarda yatırım yaparak istih dam yoluyla insanların nafakalarını sağlamaya vesile olmak da infak kapsaminda değerlendirilebilir. Serveti atıl bırakıp (kenz) Allah yolunda harcamayanlar ağır bir dille yeren ayetler bu hususu da kapsamaktadır.

Infakın daha da ilerisinde olan bir cömertlik türü, Kur’an’da “isar (diğerkamık, özgecilik) olarak adlandırılır. İsarın terim anlamına esas olarak gösterilen âyette, bütün mal varlıklarını Mekke’de bırakarak Medine’ye göç etmek zorunda kalan Hz. Peygamber’i ve diğer muhâcirleri sefkatle kucaklayıp mal varlıklarını onlarla paylaşmaktan çekinmeyen Medineli müslümanlar (ensar) övgüyle anılmakta, âyette onların şahsın- da müslüman toplumun bazı temel manevi ve ahlâki ozelliklerine temas edilmektedir. Buna göre müslümanlar öncelikle imanı gönüllerine yerles tirmişlerdir, aynca muhacirler gibi zor durumda kalıp kendi beldelerine gelenleri severler, din kardeşlerine kendilerinden daha fazla imkân sag lanmasından dolayı içlerinde kıskançlık duymazlar; nihayet ihtiyaç içinde olsalar dahi onlar kendilerine tercih eder, şahsi menfaatlerinden, zevkle. rinden fedakarlıkta bulunurlar.

İsar esas itibariyle mall fedulcirliklar için kullanılmakla birlikte “can ile isar”da bulunmayı da içerebilir. Mukaddes değerler ve bu değerlerin üzerinde yaşandı vatan uğrunda şehit olmak bu türden bir isärdir. Buna benzer biçimde Uhud Gazvesi’nde Islam ordusunun geçici olarak bozguna uğradığı sırada bazı müminlerin Hz. Peygamber’in hayatını korumak için kendi hayatlarını ortaya koymaları ya da Eba Talha adlı sahibinin kendini Resûlullah’a siper etmesi ve onu korurken yaralanması canla yapılan özverinin en güzel örnekleri olarak hatırlanabilir.

Kur’an-ı Kerim’de Hz. Peygamber’in (sas) çok yüce bir ahlaka sahip olduğu bildirildiğine göre isårın öncelikle Resulullah’ın ahlakının en belirgin unsurlarından biri olduğu kuşkusuzdur. Nitekim bütün peygamberler gibi o da, risalet vazifesi dolayısıyla kimseden bir ücret talep etmemiştir. Tam aksine, yirmi üç yıl boyunca malıyla birlikte vaktinin ve enerjisinin çok büyük bir bölümünü yeni şekillenmekte olan müslüman toplumuna vakfetmiştir. Peygamber’in bu asil davranışı, ileride Islam medeniyetinin “Vakıf Medeniyeti” olarak isimlendirilmesini sağlayacak kadar çok sayıda vakfın ve vakıf eserlerinin insanlığın hizmetine sunulmasına zemin teşkil edecektir.

İnfak ve isârın birer erdem, birer ahlaki değer olduklarında kuşku bulunmamakla beraber, Peygamber’in bazı sözlerinden bu erdemleri eyleme dönüştürürken kişilere kendilerini veya bakmakla yükümlü oldukları ki- sileri başkalarına muhtaç hale düşürmemelerini tembihledigi anlaşılmak tadır. O, bir rivayette elindeki imkanların tamamını başkalarına vererek kendisi muhtaç duruma düşen kimseleri açıkça kınamıştır. Bir başka rivayette ise Hz. Peygamber’in kişinin arkasında zengin varisler bırakma sinın başkalarının elindekine göz dikecek derecede yoksul kimseler bi rakmasından daha hayırlı olduğunu ifade etmiştir! Diger taraftan Hz. Peygamber, çalışarak rızkını temin etmeye muktedir olanların başkala nimin eline bakmasını da hos karşılamamış: kişi için en hayırlı kazancın kendi alin teriyle elde ettiği kazanç olduğunu dile getirmiştir.

Islám; uhuvvet, merhamet, takvå, infak, isar, ihsan, amel-i salih gibi degerlerle gerek bireysel gerekse toplumsal hayatta huzur ve barışın hakim olmasını hedeflemektedir.

İslam medeniyeti tarihi

BENZER KONULAR:

• İnfak nedir, infak ölçüsü var mıdır?
• İnfak nedir? İnfak sadece mal ile mi yapılır?
• İnfak-Sadaka ile İlgili rivayetler
• infak-isar
• İnfak Nedir? Kısaca
• Tümünü görüntüle.

Kuranda zekat sadaka infak ile ilgili kaç ayet var