Tecdid-i Nikah Nedir?

Question

Tecdid-i Nikah Ne Demek, Nasıl Olur?

Selamın aleyküm hocam. Bilerek veya bilmeyerek bir söz veya davranış sonunda dinden çıkılırsa tecdid-i nikah hangi mezheplere göre yapılmak zorundadır? Hanefi mezhebinde görüş ayrılıkları olmuş mudur( İmam-ı Azam, Ebu Yusuf, İmam Muhammed vs arasıında). Hanefi biri mezhep taklit edebilir mi? Tecdid-i nikah yapmamak için hangi mezheplere uyulabilir ve nasıl niyet edilir?
Eğer erkek iddet (bekleme süresi) içinde dine dönerse, bazı görüşlere göre evlilik devam eder, ayrılık gerçekleşmemiş sayılır.Ama iddet bitmeden hâkim ayrılığı hükmederse veya iddet sona ererse, artık evlilik biter. Erkek dine dönse de evlilik yeniden kurulmadan (nikâh yapılmadan) devam edemez.İrtidatla meydana gelen fesih ebedî değildir. (Yani dinden dönme ile gelen ayrılık durumu, dine dönmekle ortadan kalkabilir.) Bu metin doğru mudur? Şimdiden Allah razı olsun hocam.

CEVAP:

Ve aleyküm selam ve rahmetullah. Sorunuz oldukça önemli ve birçok fıkhî detayı barındırıyor. Her bir kısmı mezhepler açısından ayrı ayrı değerlendirmek gerekir. Cevabımı Diyanet’in görüşleri başta olmak üzere, dört mezhebin genel yaklaşımını ve Hanefî mezhebi içi ayrılıkları da göz önüne alarak vereceğim. Sorunuzu şu başlıklarla ele alalım:

1. Dinden Çıkma (İrtidat) Durumunda Tecdid-i Nikâh Gerekir mi?
Eğer kişi bilerek veya bilmeyerek irtidat (yani İslam’dan çıkma) anlamına gelecek bir söz veya davranışta bulunmuşsa, bu fıkhen dinden çıkma (murted olma) sayılır. Böyle bir durumda evlilik akdi de etkilenir.

a) Hanefî Mezhebine Göre
Hanefî fıkıh kitaplarına göre:

İmam Ebû Hanîfe’ye göre: Erkek dinden çıkar, kadın Müslüman kalırsa, evlilik hemen feshedilmez. Kadının iddet süresi (yaklaşık 3 hayız süresi veya 3 ay) beklenir. Bu süre içinde erkek dine dönerse evlilik devam eder, yeni nikâha gerek kalmaz.

İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’e göre: İrtidatla birlikte nikâh derhal sona erer (fesih meydana gelir). Erkek dine dönse bile yeni nikâh gerekir.

Diyanet, genellikle bu konuda İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’in görüşünü tercih eder. Bu nedenle Türkiye’deki uygulama da budur: irtidat durumunda nikâh düşer, yeniden nikâh kıyılmalıdır.

2. Tecdid-i Nikâh Hangi Mezheplerde Gereklidir?
Hanefî Mezhebi: Yukarıdaki açıklamada görüldüğü gibi, üç imam arasında görüş ayrılığı vardır. İhtilaflı durum oluştuğunda ihtiyaten tecdid-i nikâh yapılması uygun görülür.

Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî Mezhepleri: Bu mezheplerde de irtidat evliliği bozar. Ancak bazı detay farklar olsa da, çoğunlukla yeniden nikâh gerekir.

3. Hanefî Biri Diğer Mezhebi Taklit Edebilir mi?
Evet, Hanefî bir kimse, bir zaruret, ihtiyaç veya maslahat durumunda diğer mezheplerin bir görüşünü taklit edebilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken:

“Telfik” (yani farklı mezheplerin farklı hükümlerini bir araya getirerek yeni bir hüküm ortaya çıkarma) söz konusu ise bu caiz olmayabilir.

Sırf kolaylık için mezhep değiştirmek tenzihen mekruh kabul edilir.

Bir mezhebin görüşüyle amel edilecekse, o konuda o mezhebin şartlarına bütünüyle uymak gerekir.

4. Tecdid-i Nikâh Yapmamak İçin Hangi Mezhebe Uyulabilir?
Sadece İmam Azam Ebû Hanîfe’nin görüşüne göre, iddet içinde dine dönen erkek için evlilik devam edebilir ve nikâh tazelenmeyebilir. Ancak:

Bu tercih edilmesi zor bir görüştür çünkü diğer iki imamın ve diğer mezheplerin görüşü aksi yöndedir.

Günümüzde Diyanet ve fetva kurulları ihtilaflı durumlarda ihtiyatlı davranılmasını ve nikâhın tazelenmesini tavsiye eder.

Niyet Meselesi:
Eğer bir kişi başka bir mezhebi taklit ederek hareket edecekse, şöyle niyet edebilir:

“Şu anki durumda, İmam Azam’ın görüşüne göre hareket ediyorum; iddet süresi içinde dine döndüğümden nikâhımızın devam ettiğini kabul ediyorum.”

Ancak bu fetva ile değil ruhsatla amel etmektir, yani daha az kuvvetli olan görüşle hareket etmektir. Bu durumda, ileride vesveseye ve şüpheye düşmemek için tecdid-i nikâh yapılması tavsiye edilir.

5. Şu Metin Doğru mudur?
“Eğer erkek iddet içinde dine dönerse, bazı görüşlere göre evlilik devam eder, ayrılık gerçekleşmemiş sayılır. Ama iddet bitmeden hâkim ayrılığı hükmederse veya iddet sona ererse, artık evlilik biter. Erkek dine dönse de evlilik yeniden kurulmadan (nikâh yapılmadan) devam edemez. İrtidatla meydana gelen fesih ebedî değildir. (Yani dinden dönme ile gelen ayrılık durumu, dine dönmekle ortadan kalkabilir.)”

Bu metin, Hanefî mezhebi içindeki farklı görüşleri ve genel fıkıh kurallarını özetleyen bir metindir. Doğrudur. Şöyle ki:

İmam Azam’a göre: İddet içinde dine dönerse evlilik devam eder.

Diğerlerine göre: Nikâh sona ermiştir, yeniden yapılmalıdır.

Fesih ebedî değildir cümlesi, Ebû Hanîfe’nin görüşüne işaret eder. Çünkü irtidatla nikâh fesholmuşsa, dine dönüşle bu durum ortadan kalkabilir (iddet süresi içindeyse).

SONUÇ:
Tecdid-i nikâh Hanefî mezhebi dahil, tüm mezheplerde genellikle gerekir.

Hanefî mezhebi içinde görüş ayrılığı vardır; Ebû Hanîfe’ye göre tecdid gerekmez ama ihtiyaten yapılması tavsiye edilir.

Mezhep taklidi mümkündür ama dikkatli ve tam yapılmalıdır.

Vesveseye düşmemek ve şüpheleri ortadan kaldırmak için tecdid-i nikâh yapılması en güvenli yoldur.

Dini Siteler

BENZER KONULAR:

1
2025-05-06T00:19:56+03:00 0 Son Cevaplar 2 görüntüleme
1
nurnur

nurnur

Cevapla