Paylaş
Sui zanın caiz olduğu durumlar
Question
” 1) Yasak edilen zannın içine, açıkça şüpheli yerlerde gezen kimse hakkındaki zan,2) dünya işlerinde yapılan zan ve3) Allah Teâlâ’ya karşı duyulan hüsnü zan girmez.”
İslam ansiklopedisi Abdulbaki Turan
Birinci ve ikinciyi açıklar mısınız?Örneklersek de güzel olur.
Su-i Zan Nedir? Su-i Zan hakkında Bilgi
İslamda “SÛ-İ ZAN” Kavramı
Dinimizde Hüsni Zan esastır kötü zan yani suizan günahtır fakat kişilerde suizanna mahal vermemelidir insanların kötü düşüneceği yerlerde ve durumlarda bulunmamalıdır
Nebiler Serveri’nin (sav) şu hâli ne güzel örnektir: Efendimiz (sav), mescid-i şerifte itikaf buyururlarken Safiye validemiz O’nu ziyarete gelir. Ziyaret sonrası, Safiye validemiz (ra) dönüp giderken, (aslında bütün âlemin kendisine ayağa kalkması gereken Yüce Nebi) ayağa kalkar ve zevcesini mescidin dışına kadar teşyi’ eder. -Evet O, feministlerin akıllarının köşesinden bile henüz geçmeyecek ölçüde hanımlarına karşı ciddî bir vefa ve sadakat, hatta saygı hisleriyle doludur.
Allah Resûlü (sav), günümüzde nereden aldıklarını bilemediğim bir anlayışla hanımlarını üç adım arkadan yürüten bazı Müslümanlara da ders verircesine, zevcesini yanına almış, onunla beraber yürürken, iki sahabi, hızla oradan gelip geçer. Onlardan birisi Evs Kabilesi’nden çok önemli bir zât olan Üseyd b. Hudayr, diğeri de Abbad b. Bişr’dir. Efendimiz (sav), onlara “Olduğunuz yerde kalın” diye emreder. Sonra da Safiye validemizin yüzünden nikabı açar ve “Bakın, bu zevcem Safiye’dir” der. Sahabe Efendilerimiz; “Estağfirullah ya Rasûlallah, senin hakkında suizan mı?” dediklerinde, Allah Resûlü: “Şeytan, insanların kanının dolaştığı yerde dolaşır” buyururlar.
İmam-ı Şafii Hazretleri, bu hâdise münasebetiyle: “Eğer o iki sahabinin aklından, acaba Peygamber bir kadınla mı dolaşıyor? diye geçseydi, kâfir olurlardı” hükmünü vermiştir. Demek ki, Hz. Seyyidi’l Mâsûmîn hakkında, bu kadarcık olsun suizanna girilmemelidir. Bu mülâhaza “başkaları hakkında suizan edilir” şeklinde yorumlanmamalıdır. Burada konumuzla ilgili olan husus Efendimiz’in (sav), Hz. Safiye’yi onlara gösterip “zevcem” demesiyle, suizan kapısını kapatmış olmasıdır. İşte biz de bu anlayıştan hareketle, konuşma ve davranışlarımızın yanlış yorumlanmasına meydan verilmemesine dikkat ve su-i te’vil, su-i tefsir kapılarını kapatmanın bizim için de bir sorumluk olduğu hükmünü çıkartabiliriz.
Evet, bizler, kendimiz günaha girmeme mükellefiyeti altında olduğumuz kadar, başkalarını günaha sokmamakla da mükellefiz.
Hocam dünya islerindeki caiz olan zannı anlattiniz mi?
Caiz olan Zan Hüsnü zandır. Sui zan caiz değildir
Answer ( 1 )
Sui zanın (kötü zan) caiz olduğu durumlar, İslam ahlakı ve öğretilerine göre sınırlıdır. Genelde Müslümanların birbirlerine karşı iyi zan beslemeleri, olumsuz düşüncelerden kaçınmaları tavsiye edilmiştir. Ancak, bazı özel durumlar ve koşullar altında kötü zan beslemek kabul edilebilir olabilir. İşte bazı durumlar:
Açık delil ve kötü davranışlar: Bir kişinin sürekli kötü davranışları veya kötü niyetli hareketleri, açık delillerle sabit olduğunda, o kişi hakkında kötü düşünmek (sui zandan kaçınmamak) caiz olabilir. Örneğin, bir kişi sürekli yalan söylüyorsa veya hırsızlık yapıyorsa, buna dair somut deliller varsa, o kişiye dair kötü zan taşımak normal olabilir.
Fitne ve fesat yaymak: Bir kişinin açıkça fitne ve fesat çıkarmak amacıyla hareket ettiği durumlarda, kötü zan beslemek caiz olabilir. Örneğin, bir kişi sürekli toplumu kışkırtıyorsa, bu kişinin niyetinin kötü olduğu düşünülebilir.
Şüpheli durumlar ve maslahat: Bazı durumlarda, toplumun veya bir kişinin güvenliğini korumak amacıyla kötü zan beslenmesi gerekebilir. Örneğin, bir kişinin güvenli olmayan davranışları, bir topluluk için tehlike oluşturuyorsa, güvenlik amacıyla şüpheli düşünceler olabilir.
Fakat, İslam’da genellikle kötü zan beslemek yasaklanmıştır ve Allah’ın emirlerine ters düşer. “Zannın çoğundan kaçının, çünkü zannın bir kısmı günahtır” (Hucurat, 49/12) ayeti, müminlerin birbirlerine karşı iyi zan beslemeleri gerektiğine işaret eder.
Sonuç olarak, sui zan, temel olarak kaçınılması gereken bir davranış olsa da, belirli durumlar ve deliller ışığında istisnalar olabilir.