Paylaş
İmam Malikin Yetişmesi
Question
İmam Malikin Yetişmesi
İmam Mâlik çocukluk dönminde Kur’an’ı ezberledi. Ondan sonra, hadisleri ezberlemeye başladı. Sahabenin fetvasını, rey ekolünün fıkhını ve dine aykırı eğilimlere verilecek cevapları öğrendi. İmam Mâlik ilim tahsilinde çok ileri derecede idi. Allah kendisine güçlü bir hafıza ve ezberleme kudreti vermişti. İlk başlarda fakir idi, sonraları Cenab-ı Allah rızkını bollaştırdı.
Tarihin kaydettiğine göre daha küçük yaşlarda iken annesi Mâlik’e “Rabia’ya git, edebden önce onun ilmini öğren!” derdi.
Rabia, tabiîn’in değerlilerinden olup adı Ebû Osman Rabîa b. Ebû Abdurrahman Furûh el-Kureşî’dir. Rey ve akıl yürütmede meşhur olduğu için kendisine Rabî’at’ur-Rey denirdi. Medinelılerin fetva başkanı idi. Halkın en karmaşık meselelerini o çözerdi. İlim ve anlayışta büyük mertebe sahibi olduğu ve güvenirliliği hususunda ilim adamları görüş birliği etmişlerdir.
Yahya b. Said onun hakkında şöyle demiştir: “Rabîa’dan daha akıllı birini görmedim.” İmam Mâlik de onunla ilgili olarak: “Ra-bîa’nın vefatından beri fıkhın tadı gitti” derdi. Rabîa bir rivayete göre
Medine’de, başka bir rivayete göre Irak’ta Enbar bölgesinde Haşimiye şehrinde hicri 136 yılında vefat etmiştir.
Rabîa’dan sonra İmam Mâlik sayılan pek çok hocalardan ilim öğrenmiştir. Bu konuda Nevevi şöyle diyor: “İmam Mâlik 900 hocadan ilim öğrendi. Bunlardan 300’ü tabiînden, 600’ü etba’ut tâbiîndendir. Bunların en önde gelenlerinden birisi Abdurrahman b. Hürmüz el-A’rac’dır.”
İbn Hürmüz’den ilim öğrenişini İmam Mâlik kendisi şöyle anlatıyor: “Benim, İbn Şihab yaşında bir kardeşim vardı. Babam bir gün bize bir mesele sordu. Kardeşim meseleyi doğru bildi, ben ise hatâ ettim. Babam bana: ‘Güvercinlerde oynamak) ilim öğrenmene engel oluyor!’ dedi. Bunun üzerine devamlı İbn Hürmüz’den ilim öğrenmeye başladım. Yedi yıl boyunca başka hiç bir hocaya gitmemek üzere ondan ilim öğrendim. Yanımda hurma bulundurur, bunları İbn Hürmüz’ün çocuklarına vererek: Birisi size babanızı sorarsa, “babam meşgul” deyiniz diye tenbih ederdim.”
İbn Hürmüz birgün hizmetine bakan cariyesine: “Kapıda kim var?” diye sormuş. Kadın İmam Mâlik’i kasdederek: “Orada o kumral (oğlan)dan başka kimse yok” cevabını vermiş. Bunun üzerine İbn Hürmüz: “Çağır onu, o insanların bilginidir” demiştir. Bu demektir ki hocası, çok erken bir zamanda zeki öğrencisindeki dehâ pırıltılarını görerek onu “insanların âlimidir” şeklinde vasıflandırın ıştır.
İmam Mâlik’in hocalarından bir diğeri de Abdullah b. Ömer’in azadlı kölesi Nâfi’dir.
Nâfi değerli bir tabiîdir. Güvenilir bir zat olup, pek çok sahabiden hadis rivayet etmiştir. Kendisi çok hadis bilirdi. Pek çok kimse Nâ-fi’den hadis rivayet etmiştir. Ondan hadis rivayet edenlerden bazıları şunlardır:
1. Ca’fer b. Muhammed Bakır. Bu zâtın seyyid ve değerli bir âlim olduğunda görüş birliği vardır.
2. Muhammed b. Müslim ez-Zührî. Bu zât tabiînden olup, güçlü bir hafızaya sahip ve pek çok ilimleri kendisinde toplamış bir kimse idi.
3. Yahya b. Said el-Ensâri. Bu zât tabiinden güvenilir bir kimse olup Medine kadısı idi. Çok hadis bilen bu zat, değerli bir fıkıh bilgini ve ilimde hüccet idi.
4. Seleme b. Dînar Ebû Hazım Sûfi. Bu zât vaazları ve güzel konuşmaları ile meşhur idi.
5. Abdullah b. Dinar. Bu zat da tabiînden olup güvenilir bir kimse idi.
İmam Mâlik’den de hadis rivayet eden pek çok kimse vardır.
Answer ( 1 )
İmam Malik, İslam dünyasında önemli bir fakih ve müçtehid olan ve Maliki mezhebinin kurucusu olarak bilinen büyük bir alimdir. Doğum tarihi 711 veya 712 yılına kadar gitmektedir ve Medine’de doğmuştur. İmam Malik’in yetişmesi, onun aldığı ilim, çevresi ve eğitim süreci açısından oldukça önemli bir süreçtir.
İmam Malik’in Yetişmesi ve Eğitim Süreci:
Ailesi ve Çevresi:
İmam Malik, Medine’de doğmuş ve burada büyümüştür. Babası, önemli bir zat olup dini bilgisiyle tanınan bir kişiydi. Ailesinin dini çevresi, İmam Malik’in ilmî yönelimini etkileyen önemli bir faktördü.
Erken Yaşta İlimle Tanışma:
Genç yaşta İmam Malik, ilim öğrenmeye başlamıştır. Henüz 10 yaşlarındayken hadis rivayet etmeye başlamış ve dini ilimlere olan ilgisi oldukça erken yaşta gelişmiştir. Medine’deki alimlerin derslerine katılmıştır.
Medine’deki Alimlerden Eğitim:
İmam Malik, Medine’de yetişmiş olan en büyük alimlerden ders almıştır. Özellikle İmam Zühri ve İmam Nafi gibi büyük alimlerin derslerine katılmıştır. Bu alimlerden hadis, fıkıh ve İslami ilimler hakkında derinlemesine bilgi almıştır.
İmam Malik’in Fıkıh Eğitimi:
İmam Malik’in fıkıh öğrenmesi, Medine’deki yerleşik geleneklere dayanmaktadır. Medine’deki fıkıh ekolü, özellikle Sahabe’nin uygulamalarına dayanıyordu ve bu durum, Malik’in fıkhını şekillendirmiştir. İmam Malik, Medine’nin uygulamalarına büyük bir bağlılık göstermiştir.
Hadis ve İlimle İlgili Derin Çalışmalar:
İmam Malik’in en önemli katkılarından biri, hadis ilmindeki derin bilgisidir. En meşhur eseri Muvatta, İslam hukukunu ve hadisleri sistematik olarak toplayan ilk büyük eserdir. Hadisleri, Medine’deki alimlerin, sahabenin ve tabiînin görüşleriyle kıyaslayarak derlemiştir.
Maliki Mezhebinin Oluşumu:
İmam Malik’in eğitim sürecinde öğrendiği bilgi ve tecrübe, onun Maliki mezhebinin temellerini atmasına yol açmıştır. Medine’nin fıkıh anlayışını esas alarak, ilk defa fıkhı yazılı hale getirmiş ve Muvatta adlı eseriyle büyük bir iz bırakmıştır.
İmam Malik’in yetişmesi, ilim aşkı, derin araştırmaları ve büyük alimlerden aldığı derslerle şekillenmiştir. Onun zamanında Medine’de büyük bir ilim atmosferi vardı ve bu ortam, İmam Malik’in yetişmesini, bilgilerini derinleştirmesini ve nihayetinde İslam dünyasına büyük bir katkı sağlamasını mümkün kılmıştır.