Ayakta bevletmek kabir azabı hadis arapça

Ayakta bevl etmek neden günah

Bu konuda farklı rivâyetler vardır. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in çoğu defa oturarak bazen de ayakta bevl ettiği tesbit edilmiştir. Her iki şeklin de caiz olduğunu gösterir. Ancak hüküm çoğunluğa göredir, yani oturarak bevl etmek daha uygundur. Unutmamak gerekir ki, Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in günlük hayatı ve içinde geçen safhaları tertemiz yaşamanın en güzel ölçüsünü yansıtır. Çoğu insan sağlığıyla iç içedir.

Konuyu aydınlatan ve çıkarımda bulunmaya kaynak sayılan hadisler:

عن عائشة رضي الله عنها قالت: «من خذلكم أن الرسول الله صلى الله عليه وسلم بال قائماً فلا تصدقوه ما كان يبول إلا خالسا.» رواة الخمسة إلا أنا داؤد، وقال الترمذي: هو أحسن شيء في هذا الباب وأصح.

Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan yapılan rivayette demiştir ki: “Kim size Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) ayakta bevl etmiştir, derse sakın onu tasdik etmeyin. O ancak oturarak bevl ederdi.”

Tirmizî bu bâbda en güzel ve en sahîh rivâyet budur demiştir.

Hz. Ömer (radıyallahu anh)’dan yapılan rivayette şöyle demiştir: “Ayak ta bevl ederken Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) gördü ve şöyle buyurdu: “Ya Ömer! Ayakta bevl etme. Ben de ondan sonra bir daha ayakta bevl etmedim.”

Tirmizî bu hadisin sıhhati hakkında diyor ki: Bunu Abdülkerim b. Ebi Maharik ref’etmiştir ki, o hadis ehline göre zayıftır. Eyyub Es-Sahtiyani deonu zayıf saymış ve üzerinde konuşmuştur.

Ayrıca Ma’mer diyor ki: Eyyub onun hakkında bana şöyle söyledi: “Abdulkerim’den (rivayet) taşıma. Çünkü o (hadis ricali arasında) bir şey değildir.”

Zehebî onun bu halini Mizanü’l-i’tidâl’de belirtmiştir. O halde mâna yönünden sahihse de metin ve rical yönünden zayıftır, delil göstermeye dayanak seçilmez.

Abdullah’ın Nâfi’den, onun da İbn Ömer (radıyallahu anh)’dan yaptığı ri vayete göre, İbn Ömer (radıyallahu anh) şöyle demiştir: “İslâm’a girdiğimden bu yana ayakta bevl etmedim!”

Bu, Abdukerimin rivayet ettiği hadisten daha sahihtir. Ricalinde zayıf kimse tesbit edilememiştir.

Búreyde’nin rivayet ettiği şu hadis ise gayr-i mahfuzdur: “Üç şey cefadandır: Adamın ayakta bevl etmesi veya namazını bitirmeden alnını meshetmesi (eliyle alnını silmesi) veya secdesinde (yerdeki çerçöpü) üflemesi.”

Abdullah b. Mes’ud (radıyallahu anh)’dan yapılan rivâyette ise şöyle demiştir: “Adamın ayakta bevl etmesi cefâdan bir bölümdür.”

Hadis-i Şerifle İlgili Mezheplerin İctihat Ve Yorumları

Hanefiler’e göre, bir özür yokken ayakta bevl etmek mekruhtur. Mir kat şerhinde ise bu husustaki yasağın tenzih, bazısına göre tahrim için olduğu belirtilmiştir. Tahtavi’ye göre, ayakta bevl etmekte bir sakınca yoktur.

Bu konuda Şâfiiler’in net bir görüşünü tespit edemedim. Ancak bu mezhepte elbise veya bedene dokunan az idrar bile namaza engel olduğuna göre, necasetten sakınmak için çömelip bevl etmek sünnettir, diyebiliriz.

Mâliki’lere göre, İbn Ömer (radıyallahu anh)’in ayakta bevi ettiğiyle ilgili Abdullah b. Diner’in rivâyeti, çıkarımda bulunmaya uygun görülerek bunun mekruh olmadığını kabul etmişlerdir.

Hanbeliler’e göre, üzerine sıçramaması için adamın oturarak bevl etmesi müstehabdır. İbn Mes’ud (radıyallahu anh): “Ayakta durup bevl etmek cefâdan bir bölümdür” demiştir. Said b. îbrâhim, ayakta bevl edenin şeha detine cevaz vermemişlerdir.

Konuyla İlgili Diğer Hadis-i Şerifler ve Tahliller

Câbir (radıyallahu anh)’dan yapılan rivayette, demiştir ki: “Rasulullah Efendimiz (sav) adamın ayakta durup bevl etmesini yasaklamıştır.”

Bu hadisin râvileri arasında Adiy b. Fazl vardır ki, bu zat metrûktur. O bakımdan, Hafiz Ibn Hacer, bu hadisle çıkarımda bulunulmaz, demiştir. İbn Maîn ve Ebu Hâtim onun hakkında “Metrukü’l-hadis” derken; Yahya, “Onun hadisi yazılmaz” diyerek uyanda bulunmuştur.

Abdurrahman b. Hasan’ın rivâyetinde Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) oturarak bevl ederken ashabdan bir kısmı onu o vaziyette görüyordu ve “Bakın kadınlar bevl eder gibi bevl ediyor” demişlerdi.

Nesâi, İbn Mâce ve başkasının tahric ettiği bu rivâyetten, Arapların âdetlerinden biri de ayakta bevl etmek olduğu anlaşılıyor. Rasulullah Efen dimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) onlara bu hususta da örnek olup kavli ve fiili hadisler beyan etmiştir.

Abdurrahman’ın rivâyet ettiği bu hadis sahihtir. Nitekim Darekutnî ve başka muhaddîsler bunun sıhhatini kabul etmişlerdir. Bunu kuvvetlendirir mâna ve muhtevâda Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan yapılan şu rivâyettir: “Rasûlulah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), kendisine Kur’ân indiği günden beri ayakta durup bevl etmemiştir.” Ayna rivayeti Hakim, kendi Müstedrek’inde naklederek sahih olduğunu belirtmiştir. Bununla beraber Ashab’dan Ebû Hureyre, Tabiîn’den eş-Şa’bî ve İbn Sirin ayakta bevl etmenin mekrüh olmadığını kabul ederler.

Hz. Huzeyfe (radıyallahu anh)’dan yapılan rivayette şöyle demiştir: “Rasulullah Efendimiz (sav) bir kavmin çöplüğüne kadar gitti ve ayakta durup bevl etti. O sebeple ben biraz uzak durmaya çalıştım, “yaklaş” diye buyurdu. Yaklaştım o kadar ki gelip ökçesinin hemen yanında durdum. Abdest aldı ve ayaklarındaki mestleri meshetti.”

Hz. Huzeyfe (radıyallahu anh)’in naklettiği bu rivayetin zayıf olduğunu iddia eden yoktur, sahih olduğu ise, cumhur tarafından kabul edilmiştir. Yukarıdaki naklettiğimiz diğer sahîh rivâyet ve hadislerde oturarak bevl edil mesi emredilirken ona muhalif olarak Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ayakta durup bevl etmesi düşünülemez. Ancak bu onun hayatında bir iki defa görülmüştür. Umumi kaideyi bozmaz. Nâsih de sayılmaz, yani diğer hadislerin hükmünü kaldırdığ da söylenemez. Çünkü kronolojik sıra bu imkânı vermemektedir.

O halde çöplükte ayakta bevl etmesinin birtakım sebeb ve illetleri var dır, ilim adamları onlan şöyle belirtmeye çalışmışlardır:

Zaman zaman şartlar elvermediğinde ayakta durup bevl etmekte bir sakınca yoktur. Kuvvetli bir ihtimalle çöplükte rahat çömelip idrar yapma imkânı pek mevcut değilmiş.

Yanındaki adamlardan daha fazla uzağa gidip idrar etme imkânı olma dığından onlara yakın yerde bulunan çöplükte bevl ederken ayakta durmayı tercih etmiş, otururken sesli yellenme imkânına dikkate almıştır.
Çöplükte idranın sıçramamasına uygun çukurların bulunuşu, ayakta durup bevletmeyi daha da kolaylaştırmış olabilir. Çünkü Rasulullah Efendi miz (sallallahu aleyhi ve sellem) idrarın elbiseye sıçramamasına çok dikkat eder ve bu hususta sık sık ashabını uyarırdı. Nitekim İbn Abbas’ın yaptığı rivâyette diyor ki:

Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) iki kabrin yanından geçerken şöyle buyurdular: “Şüphesiz ki bu ikisine azab edilmekteler, büyük bir günahtan dolayı azab edilmiyorlar; onlardan biri bevlden sakınmak için bir sütre edinmezdi. Diğeri ise, koğuculuk yapıp söz götürüp getirirdi.”

Ebu Davud’un rivâyetinde “la-yestetiru” yerine “la yestenzihü” lafzi yer almaktadır ki mânası, “Kendini uzak tutup korunmazdı” demektir. Bi rincisi ise, “Kendisiyle idrarı arasında bir sütre, bir engel bulundurmazdı“, demektir.

Bilindiği gibi ayakta idrar edildiği takdirde etrafa sıçrayan bevl zerre ciklerinden korunmak mümkün değildir. O bakımdan Rasulullah Efendi miz (sallallahu aleyhi ve sellem) çöplükte ayakta durması hem bir istisna teşkil eder, hem de o vaziyette durmayı zorlayan bazı sebebler söz konusudur.

Kabirdeki kişilerin isminden bahsetmemesi, onların o gizli halini ifşa etmekle yakından ilgilidir. Ancak o iki kabirde yatan kişilerin müslüman ol dukları rivayetlerin tümünden anlaşılmaktadır. Nitekim Ahmed b. Hanbel’in Ebû Ümâme (radıyallahu anh)’dan yaptığı rivâyette, “Rasulullah Efendimiz (sav) daha yeni gömülmüş iki kabrin yanından geçerken.” lif yer almaktadır ki, yine aynı rivâyetin bir benzerinde “Baki’ kabristanından geçerken.” denilmektedir. Bilindiği gibi Medine’de o dönemde müslüman ların kabristanına gayri müslimler gömülmezdi. Özellikle Baki kabristanı tamamıyla müslümanlara aittir.
Ayrıca Enes (radıyallahu anh)’dan yapılan rivâyette, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu söylemiştir: “Bevlden sakinip uzak du run. Çünkü kabir azabının umumu (geneli) ondandır.”

İbn Mâce, Ahmed ve Hâkim’in rivâyetlerinde ise, “Kabir azabının çoğu” lafzı yer almaktadır. Darekutni hadîsin “sahîhu’l-irsal” olduğunu be lirtmiştir. Ebu Hâtim de aynı görüştedir.

Ubade b. Sâmit (radıyallahu anh)’dan yapılan rivâyette ise, şöyle denilmiş tir: “Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’e bevlden sorduk. Buyurdu ki: “Ondan size bir şey dokunup yapışırsa, yıkayınız. Çünkü ben kabir azabı nın ondan olduğunu sanıyorum (veya kesin biliyorum) “

Hadis-i şeriften Çıkarılan Hükümler

1. Çömelip bevl etmek sünnettir veya müstehabdır.

Zorlayıcı bir sebep yokken ayakta durup bevl etmek mekrühtur.

3. Müctehit imamların ve diğer ilgili ilim adamlarının bu hususta ittifakı yoktur. Kimine göre mekrûh, kimine göre, mekrûh değildir.

4. Ayakta durup bevl etmenin tahrîmini kabul eden yoktur. Ağırlık mekruhtur, diyenlerin tespit ve görüşündedir.

BENZER KONULAR:

• Ayakta İdrar Yapmanın Dini ve Tıbbi Zararları Nelerdir?
• Olurda unutur Ayakta su içerseniz onu hemen kusun Hadisi
• Ayakta işemek günah mıdır
• Namaza Ayakta başlayıp oturmak
• Ayakta idrar – idrar sıçraması
• Tümünü görüntüle.