Şafi mezhebine göre Men Edilmiş Alışverişler ve Meyve Satışı

S. 1. Men edilmiş-yasaklanmış alışverişler nelerdir?

C. 1. Yasak alış verişleri şöyle sıralayabiliriz:
1- Ürünün ürününü satmak: Yani hamile hayvanın hamlini satmak, satıcının, bu devem doğurup onun yavrusu da doğurursa sana onun yavrusunu sattın demesi gibi, aynı şekilde yavrunun yav rusu doğana kadar ücreti ertelemek de sahih değildir çünkü bilgisizlik var.
2- Dokunuşla satış: Karanlıkta veya katlı elbiseye dokunup bunun la yetinerek, muhayyerlik hakkı olmaksızın satın almak gibi, bu durumda mal görünmeyip meçhul olur veya dokunduğunda sana sattım denir ve dokunuşla yetinilip icap kabul olmaksızın satilirsa alışveriş batıl olur.
3- Atmakla satış: Mal üstüne herhangi bir netse atarak ve bununla yetinerek yapılan satış.
4- Çakılla satış: Şu elbiselerden çakılın üstüne düştüğünü sana sat tim şeklinde yapılan alışveriş de yasaklanmıştır. Çünkü bu du rumda mal meçhul ve atılan çakıl da icap kabul yerine geçmiş olur.
5- Bir satışta iki satış: Bunun da iki şekli var:
a. Sana bu malı peşin bin liraya, gecikmeli iki bin liraya sattim demek gibi, bu şekilde fiyat belirsiz ve meçhul olur.
b- Bana kõleni veya arabanı yüz dinara satman karşılığında sana bu elbisemi on dinara sattım şeklinde yapılan satış gibi, bu du rumba da bir satış ve bir şart oluşur. Ancak bu şart akitte zikre dilmezse haram olmaz
6- Şartli satış: Erkeğin bana yüz dinar borç verme şartıyla sana sattım denirse, satış sahih olmaz. Çünkü ikinci akitteki fayda, fiyatın zımnında birinci akdin şartı koşuldu, böylece şart da fiyat da batıl olur. Eğer şartın faydası akde yönelik veya şart akdin gereklerinden olursa yahut her iki tarafa da yararlıysa şartli satış sahihtir. Vakti belirtmek veya kusurlu malı geri çevirme v.b şart lar buna örnek verilebilir.
7- Kaparo satışı: Örneğin bir malı satın alıp fiyattan bir lira öde nir. Eğer müşteri malı beğenirse fiyattan sayılır beğenmezse bu bir lira karşılıksız, müşterinin caymasının cezası olarak satıcıya kalır.
8- Şehirlinin bedevinin mallarını satması (simsarlık): Mintika aha lisinden olmayan biri, insanların ihtiyaç duyduğu bir malı geri rip, yerlilerden birileri de komisyon karşılığında malını parça, parça daha yüksek fiyata satmaya kalkışması gibi.
9- Kafileleri karşılamak: Şehre mal getiren kafileleri, şehir dışında karşılayıp pazarın kesat olduğunu söyleyerek, bilgileri olmadan ellerindeki malları ucuza kapmak da yasak alışverişlerde indir.
10- Müslüman’ın pazarı üstüne pazarlık yapmak: Fiyatı arttırma gibi amaçlarla tamamlanmış satış üstüne pazarlık yapmak da yasaktır. Örneğin satıcıya der ki, satışı feshet ben daha yüksek bir fiyattan alırım.
11- Neceş satışı: Başkalarını kandırmak için, alıcıymış gibi fiyatı attırmak
12- Tesriye satışı: Bu satış, satılacak malın bol sütlü olduğunu gös termek için birkaç gün sağılmadan bırakılmasıdır. Müşteri bu hileyi fark ettiğinde malı geri verme hakkına sahiptir ve sağıp sağmaması hükmü değiştirmez. Fakat sağmış ve hayvan da eti helal olan hayvanlardan ise, sağdığı sütün bedeli olarak hayvan la birlikte bir sa hurma vermesi gerekir. Hileyle satılmış tüm malların fazlalıklarının ücreti için bu metot uygulanır

S. 2. Aynı akitte içki ile sirke gibi, satışı caiz ile satışı caiz olmayan iki farklı mal birlikte satılırsa, satışın hükmü ne olur?

C. 2. Satışı caiz olan mal, karşılığı olan fiyatla satışı sahihtir fakat diğe rinin satışı batıldır yani ikisi birbirinden ayırt edilir.

S. 3. Mal kabzedilmeden önce, saticı tarafından veya satıcının yaninda ya da müşteri veya başka biri tarafından telef edilirse hükmü nedir?
C. 3. Mal kendiliğinden veya saticı tarafından telef olursa, akit bozulur ve fiyatı alıcıya geri verilir. Müşteri telef ederse fiyatını ödemek durumunda kalır ve telef etmesi de hakkında kabzetme sayılır. Eğer yabancı biri tara findan telef olursa, alıcı iki seçeneğe sahip olur; isterse alışverişi bozar ve bu yabancı satıcıya borçlu olur veya satışı kabul edip malın fiyatını öder ve yabancı kendisine borçlu kalır.

S. 4. Tarafların- alıcı-satıcı – ihtilafa düşmeleri durumunda çözüm ne olur?

C. 4. Eğer taraflar satışta ittifak edip şeklinde -peşin veya vadeli, hıyar şartının olması veya olmaması gibi- ihtilafa düşerlerse ve ikisinin de şahidi yoksa veya tanıkları olup da birbiriyle çelişirse her birisinin bir yemin hakkı olur. Taraflar yeminlerinde, Vallahi ben sana dediğin şekilde satmadım şu şekilde sattım gibi, hem kendi iddiasını ispatlamaya hem de diğer tarafın iddiasını çürütmeye çalışacak. Yeminde olumsuzluğun takdimi müstehaptır. Bundan sonra taraflar uyuşurlarsa ne ala, yoksa her ikisi veya birisi ya da hâkim akdi fesheder.

S. 5. Meyve ve yeşil ekinlerin olgunlaşmadan önce satılması caiz midir?

C. 5. Dallardaki meyveler olgunlaşmadan önce yalnız satılması caiz de ğildir. Ancak ağacın kesilmesi şartıyla caiz olur. Olgunlaşana kadar dallarda kalma şartıyla alışı caiz değildır, çünkü telef olabilir bu da yasaklanmış olan zarara yol açar. Olgunlaştıktan sonra yalnız veya ağaç ile birlikte satılabilir. Meyvelerin olgunlaşması ise; renksiz olanlarda tatlanması, renkli olanlarda da renklenmesidir. Ağaç meyvesiyle beraber satılırsa, meyve olgunlaşma dan ve kesme şart olmadan da akit sahih olur. Yeşil ekinler de olgunlaş madan önce meyve gibidir, satılması caiz değildir ancak saplarıyla birlikte kesilmesi şart koşulursa olur. Haplar sertleştikten sonra her durumda -sapla veya sapsız- satışı caizdir.

S. 6. Haplar sümbülünde, ceviz dış (beyaz) kabuğunda-koparıldık tan sonra veya ağaçta-satılması caiz midir?

C. 6. Hayır caiz değildir, çünkü her ikisi de kabuğunda gizli olduğu için mal meçhul olur.

BENZER KONULAR:

• İçkili Yerden alışveriş Yapmak Caiz mi?
• E-Ticaret Sitesi Üzerinden Faizsiz, Masrafsız alışveriş Kredisi Almak
• Vadeli alışveriş yapmak caiz midir
• alışveriş ne zaman haram olur
• Bitcoin ile alışveriş yapmak caiz midir
• Tümünü görüntüle.