Fahiş Kâr Sağlamak
İslamda Fahiş Fiyat

SORU: Duyduğumuz kadarıyla din fahiş kâr sağlamayı yasaklamıştır. Bu fahiş kârın hududu nedir?

CEVAP: Allah (c.c) aziz kitabında: “…Allah (c.c) alım-satımı helâl, faizi haram kılmıştır…” (Bakara/275) buyurmuştur. Bu demektir ki, ticaret mubahtır. Hatta onun hakkında teşvik edici rivayetler vardır. Bu konuda Peygamberimiz şöyle buyurur:

Rızkın onda dokuzu ticarettedir.

Ticaretten gaye de kâr sağlamaktır. İslâm, ticareti mubah kıldığına göre, ticaretin amacı olan kâr sağlamayı da mubah kılmıştır. Ancak din fahiş kâr sağlamayı yasaklamıştır. Fahiş kâr; insanların örfünün üzerinde olan fazlalıktır. Bu miktarın üzerinde ihtilaf vardır; bazılarına göre, fahiş olmayan kâr -içinde aldatmak ve zulüm olmayan kâr- sermayenin üçte biri kadar olan kârdır, bazılarına göre ise, altıda biri, bazılarına göre ise, insaflı, akıllı müslümanların süre gelen adetleri oranındaki kârdır.

Bu nedenle din, müşterinin cehlinden yararlanarak fiyatı bilene ucuz; fiyatı bilmeyene pahalı vermeyi yasaklamıştır. Fukaha dilinde fiyatı bilmeyen kişiye “müstessil” yani saf, cahil denilir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

Bir müslüman, piyasayı bilmeyen bir müslümanı kandmrsa, şüphesiz günah kazanmış demektir.

Başka bir hadis-i şerifte de “Piyasayı bilmeyen birini kandırmak riba yemeğe denktir” buyurulmuştur.

İmam İbn Teymiye de şöyle diyor: Piyasa şartlarını bilmeyen, pazarlıkla fiyatı düşüremeyen, almak istediği eşyayı söylenen fiyata alan kişiye fahiş bir fiyatla mal satmak caiz değildir.

İdareciler ve yetkililer, fahiş kârla alış veriş yapan kişileri cezalan-dırmalidır. O bu işten vazgeçmezse, onun müslümanların çarşısında oturmasına izin vermemeleri lazımdır. Fakihler, kandırılan kişinin yapılan alış verişi feshedebileceği, aldığı malı verip parasını alabileceği hususunda hüküm vermişlerdir.

Muztarın (mecbur kalan) da durumu böyledir. Muhtaç olduğu şey, yalnız birisinin yanında bulunursa, o şahsa mutad olan fiyatın üzerinde, fahiş bir fiyatla,malı mecbur kalana satması caiz olamaz. Ancak normal müşteriye sattığı fiyatla ona satabilir. Çünkü mecbur olana karşı fiyatı yükseltmek, dinin razı olmadığı bir şeydir. Mecbur, eğer yemek, içmek ve giyim gibi bir şeye behemehal muhtaç ise, onu bilinen geçerli bir fiyatla vermesi lazımdır. Bayii bilinen kârla, müşteri de bilinen fiyatla bu eşyayı almalıdır.

Benzeri konular:

• İslamda fiyat belirleme
• İslamda Borç (Karz) ile ilgili hükümler
• İslamda faiz nedir nasıl oluşur
• İslamda Ticaret Yöntemleri
• İslamda Borç Hukuku
• Tümünü görüntüle.