Cenaze nasıl yıkanır? Cenaze yıkama şekli

1. Cenazesi Yıkanması Gereken Kişiler ve Yıkamanın Hükmü

a. Savaşta şehit düşenler dışında her müslümanın ve müslüman çocuklarının cenazesinin yıkanması farz-1 kifâyedir. Şehitler yıkanmaz ve kefenlenmez, kanlı elbiseleri ile defnedilirler (bk. ŞEHİT). b. Hanefiler’e göre cenazeyi yıkamanın dinî bir vecîbe olması için başı ile beraber vücudunun yarısından fazlasının mevcut olması gerekir. Aksi halde yıkanmaz, kefenlenmez ve üzerine namaz kılınmaz, bir beze sarılarak gömülür. Şâfiîler’e göre ise cenazenin hangi uzvu bulunursa bulunsun o yıkanır, kefenlenir ve namazı kılınır. c. Ölü doğan çocuğun organları belirgin ise Hanefiler’de tercih edilen görüşe göre yıkanır, fakat namazı kılınmaz; belirgin değilse yıkanması da gerekmez. Şâfiîler’de ise ana rahminde dört aydan fazla kalan çocuk bir görüşe göre yıkanır, diğer bir görüşe göre yıkanmaz. d. Erkek mi kadın mi olduğu anlaşılmayan kişi (hünsâ-yi müşkil) ölünce yıkanmaz, böyle kimseye sadece teyemmüm yaptırılır (bk. HÜNSÂ).
Cenaze yıkanmadan kefenlenmişse, açılıp yıkanması gerekir. Yıkanmadığı defnedildikten sonra anlaşılırsa bir görüşe göre yıkama vecîbesi düşer. Yanma, suda boğulma veya başka bir sebeple, yıkandığı takdirde dağılmasından endişe edilen cenaze yıkanmaz, üzerine su dökülür. Bu da sakıncalı görülürse, imkân varsa teyemmüm yaptırılır. Su bulunmadığı takdirde cenazeye teyemmüm yaptırılır. Cenaze namazı kılındıktan sonra su bulunacak olursa yeniden yıkanır ve bir görüşe göre cenaze namazı da yeniden kılınır.

2. Cenazeyi Yıkayacak Kişi

Ölüyü yıkamak ona gusül (boy abdesti) aldırmak demektir ve bunu bilen herkes cenaze yıkayabilir. Ancak cenazeyi yıkama usulünü bilen bir akrabası veya onun görevlendireceği biri veya dinî vecibelerini yerine getirmede titiz bir kimsenin yıkaması daha uygundur. Ölen kişi bir kimsenin kendisini yıkamasını vasiyet etmişse zorunlu olmamakla birlikte bu vasiyetin yerine getirilmesi uygun olur.

CENAZENİN YIKANMASI

Cenaze kapalı bir mekanda teneşir üzerine ayakları kıbleye doğru gelecek şekilde sırt üstü yatırır.

Göbeğinden diz altına kadar bir örtü ile örtülür.

Teneşirin çevresine güzel kokular sıkılır.

Yıkama için niyet edilir ve besmele ile başlanır.

Yıkama süresince sık sık “Gufrâneke ya rahmân!” denilir.

Ele sarılan bez ile cenazenin edep yerleri yıkanır.

Temyiz çağına gelmiş cenazeye namaz abdesti aldırılır; daha küçükse aldırılmaz.

Cenazenin bütün bedeni sabun vb. maddelerle iki defa yıkanır.

Hafifçe kaldırılarak karnı sıvazlanır ve vücudundan bir şey çıkarsa temizlenir; Şafiiler’e göre bu işlem abdestten önce yapılır.

Cenaze güzel koku ilave edilmiş su ile üçüncü defa yıkanır.

Her bir yıkamada cenaze sol tarafına çevrilerek sağ tarafı, sağ tarafına çevrilerek sol tarafı yıkanır.

Cenaze kurulanır ve kefenlenir.

Kural olarak erkek cenazeyi erkek, kadın cenazeyi de kadın yıkamalıdır. Ancak bir kadın vefat eden kocasını yıkayabilir. Çünkü kadın belli bir süre iddet bekleyeceği için onun açısından evlilik devam ediyor sayılır (bk. İDDET). Hanefiler’e göre kocanın iddet bekleme gibi bir durumu bulunmadığı ve dolayısıyla onun açısından evlilik birliği sona ermiş sayıldığı için erkek, ölmüş hanımını yıkayamaz. Ancak yıkayacak kimse bulunamadığı takdirde hanımına teyemmüm yaptırır. Şâfiiler’e ve diğer mezheplere göre ise koca da hanımının cenazesini yıkayabilir. Öte yandan henüz ergenlik çağına gelmemiş kız çocuğunu gerektiğinde erkek yıkayabileceği gibi, erkek çocuğu da bir kadın yıkayabilir.

Müslüman bir ölüyü yıkayacak müslüman kimsenin bulunmaması durumunda mekruh olmakla birlikte gayrimüslim de yıkayabilir. Cünüp kişilerin ve hayız halindeki kadınların cenaze yıkaması câiz olmakla birlikte mekruhtur. Yıkayıcının abdestli olması ise
müstehaptır. Yıkama karşılığında para alınmaması tavsiye edilmiştir.

Cenazeyi Yıkama Usulü

Cenaze kapalı bir mekânda yıkanmalı, yıkayan ve ona yardım edenlerden başka kimse onu görmemelidir. Yıkama işini yapmak için cenaze önce “teneşir” adı verilen bir yüzey üzerine, ayakları kıbleye gelecek şekilde sırt üstü yatırılır. Göbeğinden diz altına kadar olan avret yeri bir örtü ile örtülür ve üzerinde başka bir elbise bırakılmaz. Teneşirin çevresine güzel kokular sıkılır veya tütsülenir. Cenazeyi yıkayan erkek veya kadın yıkamaya başlamadan önce farz olan yıkama görevini yerine getirmeye niyet eder ve besmele ile başlar. Yıkama bitinceye kadar fırsat buldukça “budsjetleć Gufrâneke yâ rahmân!” (Ey rahmân olan Allahım! Artık bu cenaze senin af ve mağfiretinle baş başa, sen onu bağışla!) der. Yıkayıcı eline bir bez sararak cenazenin önce edep yerlerini yıkar. Sonra cenaze temyiz çağına gelmiş (yani yedi yaş ve üzerinde) ise namaz abdesti aldırır. Abdest aldırırken cenazenin önce yüzünü yıkar, ağzına ve burnuna su vermez; parmağına ıslak bir bez sararak dudaklarının içini ve dışını, dişlerini, burun deliklerini ve göbeğini siler. Sonra ellerini ve kollarını yıkar, sahih olan görüşe göre başını mesheder. Sonra ayaklarını yıkar. Böylece ölüye abdest aldırmış olur. Namazın ne olduğunu anlamayacak yaşta ölen çocuğa abdest aldırılmaz. Abdest aldırdıktan sonra cenaze, başından başlanarak bütün bedeni sabun vb. maddelerle ve ılık su ile iki defa yıkanır. Bu yıkama esnasında önce sol tarafına çevrilerek sağ tarafi, sonra sağ tarafa çevrilerek sol tarafı yıkanır. Sonra hafifçe kaldırılarak karnı sıvazlanır ve vücudundan bir şey çıkarsa temizlenir. Bundan sonra güzel koku ilave edilmiş su ile ilk ikisindeki usule dikkat edilerek üçüncü defa yıkanır. Son olarak vücudundan çıkan ve kefeni kirletebilecek maddeler iyice yıkanır. Vücudundan çıkan maddelerden dolayı yeniden yıkanmasına ve abdest aldırılmasına gerek yoktur. Yıkama işlemi tamamlandıktan sonra cenaze havlu veya bezle silinip kurulanır, sonra da kefenlenir.

Cenazenin saçı ve sakalı taranmayıp olduğu gibi bırakılır. Herhangi bir yeri tıraş edilmez, tırnakları kesilmez. Şâfiî mezhebine göre ise cenazenin karnını sıvazlama işi abdestten önce yapılır, daha sonra vücudundan bir şey çıktığı takdirde yeniden abdest aldırılır; saçları taranabilir veya gerekirse kısaltılabilir; hatta koltuk altı ve etek tıraşı dahi yaptırılabilir.

Kaynak: Temel islam ansiklopedisi diyanet

BENZER KONULAR:

• cenaze namazı kılınırken imam cenazenin neresinde durur?
• cenaze selası okunması bidat mıdır?
• cenazede imam neden annesi adıyla hitap eder
• Erken doğarak ölen bebeğin cenaze namazı kılınır mı ?
• cenaze yıkanmadan kur’an okunur mu?